اثر اسيد هيوميك بر ويژگي‌هاي مورفولوژيك، اجزاي عملكرد و اسانس بابونه آلماني (Matricaria chamomilla L.) تحت تنش كم‌آبياري

Effects of humic acid on morpho-physiological characteristics, yield components and essential oil of Matiricaria chamomilla L. under water deficit stress

به‌منظور بررسی اثرات مصرف مقادیر متفاوت كود اسید هیومیك بر ویژگی‌های مورفولوژیك، اجزای عملكرد و عملكرد اسانس بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla L.) تحت تنش كم‌آبیاری، پژوهشی در سال‏ زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه لرستان به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا شد. فاكتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 و 90 میلی‌متر تبخیر از تشتك تبخیر كلاس A به‌‏عنوان فاكتور اصلی) و مصرف هیومیك اسید در سه سطح (صفر، 5 و 10 كیلوگرم در هكتار به‏عنوان فاكتور فرعی) بود. نتایج نشان داد كه با افزایش فاصله آبیاری؛ وزن تر گل، وزن خشك گل، قطر نهنج، ارتفاع ساقه و قطر ساقه كاهش معنی‌داری داشت. همچنین با افزایش مقادیر اسید هیومیك در همه سطوح آبیاری، شاخص برداشت گل، وزن خشك ریشه، عملكرد بیولوژیك، عملكرد اسانس، عملكرد كامازولن، غلظت كلروفیل a، b و كل به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. در مورد شاخص برداشت گل، در تیمار آبیاری پس از 90 میلی‌متر تبخیر، تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای اسید هیومیك مشاهده نشد. بیشترین عملكرد بذر در تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر و با بكار بردن 5 كیلوگرم در هكتار اسید هیومیك بدست آمد. بیشترین عملكرد اسانس و كامازولن در تیمار آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر و استفاده از كود اسید هیومیك به میزان 10 كیلوگرم در هكتار بدست آمد. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر، همراه با 10 كیلوگرم اسید هیومیك در هكتار را برای تولید حداكثر اسانس و كامازولن و همین سطح آبیاری را به‌همراه 5 كیلوگرم در هكتار اسید هیومیك برای تولید حداكثر بذر پیشنهاد داد.

In order to study the effects of different amounts of humic acid fertilizer on morphological characteristics, yield components and essential oil yield of German chamomile (Matricaria chamomilla L.) under low irrigation stress, a research was carried out in the Agricultural Research Farm of Lorestan University during 2016-2017. The experiment was conducted in a split plot based on randomized complete block design with three replications. The experimental factors included irrigation at three levels (irrigation after 30, 60 and 90 mm evaporation from class A evaporation pan as the main factor) and consumption of humic acid at three levels (0, 5 and 10 kg /ha as sub factor). The results showed that with increasing irrigation interval, the flower fresh weight, flower dry weight, receptacle diameter, stem height and stem diameter were significantly decreased. With increasing levels of humic acid, flower harvest index, root dry weight, biological yield, essential oil yield, chamazulene yield, chlorophyll content (a, b and total) showed significant increase at all irrigation levels.  In the case of flower harvest index, there was no significant difference in irrigation after 90 mm evaporation in humic acid treatments. The highest seed yield was obtained in irrigation after 60 mm evaporation and using 5 kg/ha humic acid. The highest yield of essential oil and chamazulene was obtained in irrigation after 60 mm evaporation and using humic acid at a rate of 10 kg/ha.  According to the results, irrigation after 60 mm evaporation with 10 kg of humic acid per hectare is suggested for the production of maximum essential oil and chamazulene. As well, the same irrigation level with 5 kg/ha humic acid could be recommended to produce maximum seed yield.