تحليل ظرفيت پديدارشناسي رويكرد به خداوند در نوبه الثانيه و الثالثه كشف‌الاسرار

A Phenomenological Analysis of the Approach Towards “God” in the Second and Third Rounds of kashf al- Asrar

پديده هاي واحد براي هر شخص به شيوه اي متفاوت پديدار مي شوند و اين پديدارشدن مطابق است با موقعيت هاي پديدارشناختي متفاوتي كه هر كس براي ديدن آن چيز واحد اتخاذ مي كند. به اعتقاد پديدارشناسان، متعلّق شناسايي به خودي خود چيزي را آشكار نمي كنند؛ اين انسان ها هستند كه با نگاه به اشيا و طريقه ورود به روح جهان، آن را درمي يابند. «كانت» نيز گفته است كه ما چيزها را نه آن چنان كه في نفسه هستند، بلكه آن چنان كه بر ما مي‌نمايند، درك مي كنيم. ارتباط ما با جهان، با عين جهان نيست؛ بلكه با جهان است آن‌سان كه بر ما مي نمايند. نويسند ه «كشف الاسرار» نيز كه با دو رويكرد شرعي و عرفاني به پديده هاي موجود در آيات قرآن مي نگرد، ناخودآگاه در هر يك از اين دو حوزه فكري تحت تاثير جهان بيني هاي پذيرفته شده همان حوزه قرار گرفته و در واقع با قرار گرفتن در زاويه نگاه هر يك از رويكردهاي شرعي يا عرفاني آيات و پديده هاي منعكس شده در آنها در راستاي ديدگاه هاي همان رويكرد تفسير و تحليل شده است. نمونه اي از اين رويكردهاي دوگانه، در نگرش نويسنده نسبت به خداوند مشاهده مي شود. از اين رو اين مقاله بر آن است تا با بررسي صورت‌بندي گفتماني ميبدي در دو نوبت شرعي و عرفاني كشف الاسرار، دوگانگي رويكرد نويسنده نسبت به «خدا» را تحليل كند و جهان بيني هاي مطابق با هر حوزه فكري (شرعي و عرفاني) در اين اثر نسبت به اين پديده را تحليل نمايد. اين مقاله كه با روش توصيفي- تحليلي به پيش رفته، به اين نتيجه رسيده است كه «ميبدي» در نوبت هاي دوم و سوم كشف الاسرار از صورت-بندي هاي گفتماني متفاوتي استفاده مي كند تا متعلّق شناخت را متناسب با بافت هر يك از اين دو گفتمان ارايه دهد.

Identical phenomena appear differently to different people, and this is according to the difference in phenomenological attitudes each person adopts to look through the same thing. Phenomenologists believe that the things identified do not reveal anything by themselves, but these are the humans who can understand things by looking through them and entering the soul of the world. Kant also said that we do not understand things as what they really are, but as what they appear to us. Our relationship with the world is not with the world as it really is, but with the world which is appeared to us. The author of Kashf al-Asr?r who has a religious and a mystical approach towards the phenomena in Quran Verses, has been unconsciously influenced by the accepted worldviews (Weltanschauung) in each one of these two domain of thought, and in fact, by accepting the perspective of these religious or mystical approaches, the verses and the phenomena reflected in them are analyzed and interpreted according to these viewpoints. An example of these dual approaches is clearly visible in author’s attitude towards “God”. Therefore, this article aims at analyzing the author’s dual approach towards God, and the world views compatible with each domain of thought (religious and mystical) regarding this phenomenon in this work, by reviewing Maybudi’s discursive formations in the religious and mystical accounts in Kashf al-Asr?r. A descriptive-analytical approach has been adopted in this research, and the results show that “Maybudi” applies different discursive formations in order to represent the things to be identified in accordance with the context of each discourse.