بررسي اثر ضد ويروسي عصاره آبي و الكلي گزنه دو پايه (Urtica dioica L.) در حذف عامل ويروسي ايجاد‌ كننده موزائيك رُز در محيط كشت

Study on the antiviral effect of aquatic and alcoholic extracts of Urtica dioica L. on rose mosaic viral disease in vitro culture

گزنه دو پایه (Urtica dioica L.)، دارای خاصیت درمانی در معالجه بیماریهای مزمن انسان می‌باشد. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره‌های آبی و الكلی گزنه در مهار ویروسهای بیماری‌زای ایجاد كننده موزائیك گل رُز در محیط كشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 530 نمونه از گونه‌های مختلف رُز دارای علائم موزائیك و یا بدون علائم از مناطق محتلف تهران و حومه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها توسط آزمونهای سرولوژیك الیزای مستقیم و غیرمستقیم برای عوامل ویروسی موزائیك آرابیس Arabis mosaic virus و لكه حلقوی نكروتیك درختان میوه هسته‌دار Prunus necrotic ringspot virus مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد 20 قلمه از نمونه‌های رُز آلوده به هر دو ویروس به محیط كشت MS انتقال داده شدند. سه غلظت (0/5، 2 و 5 میلی‌گرم اسانس 0/1 میلی‌لیتر از محیط كشت) از عصاره‌های آبی و اتانولی تهیه شده از بافت خشك برگ و ریشه گیاه گزنه به محیط‌های كشت حاوی قلمه‌های آلوده اضافه شد. قلمه‌های تیمار شده 30 روز پس از تیمار از لحاظ غلظت آلودگیهای ویروسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد كه عصاره آبی گزنه در مقایسه با عصاره الكلی از توان بیشتری در مهار عوامل ویروسی موزائیك رُز برخوردار است. عصاره‌های آبی گزنه با غلظتهای 2 و 5 و الكلی (اتانول) با غلظتهای mg/ml5/0 و mg/ml2 موجب حذف به‌ترتیب 90% آلودگی ویروس ArMV و 42% آلودگی PNRSV از قلمه‌های رُز مورد بررسی شدند. نتایج این بررسی نشان می‌دهد عصاره‌های آبی و الكی گزنه دارای اثر منفی در تكثیر عوامل ویروسی ایجاد كننده موزائیك در رُز می‌باشند و این احتمال وجود دارد كه بتوان جهت عاری‌سازی گونه‌های رُز از آلودگیهای ویروسی در محیط‌های كشت از آنها استفاده نمود.

Stinging nettle has been used for treating several human chronic diseases. This research focused on the use of Urtica dioica L. (stinging nettle) aquatic and alcoholic extracts for the production of mosaic virus-free rose plants by explant culture from infected parent material. Toward this aim a survey was conducted to detect the viruses infecting Rosa species in main rose growing plantations of Tehran province and its suburbs. Using Enzyme-Linked Immunosorbent (DAS-ELISA) and Dot-Blot (DIBA) serological methods and polyclonal antibodies, 530 rose samples were tested for the presence of Prunus necrotic ringspot virus and Arabis mosaic virus. Transplant medium culture in MS medium was performed for a 20 infected rose transplants which were infected with ArMV and PNRSV viruses. Dried leaves and roots of nettle plants were extracted with water and 95% ethanol. Aquatic and alcoholic (ethanol) U. dioica extracts inoculated with three different concentrations (5, 2, 0.5 mg/ml) (extract/ml medium) into MS media. Rose transplants were serologically tested for the presence of viruses 30 days after treating. Results indicated that the aquatic extract of nettle plants at the concentration of 5 and 2 mg/ml and ethanol extract at the concentration of 0.5 and 2 (mg/ml) are effective in eliminating 90% of PNRSV and 42% of ArMV respectively. According to the results of this study U. dioica aquatic and alcoholic extracts are able to adversely affect the rose mosaic virus replication. They may be used as an herbal source as viricidal preparations against rose mosaic disease caused by ArMV and PNRSV.