روش‌هاي تبليغي امام رضا (ع)

Imam Reza’s (P.B.U.H.) Preaching Methods

بي‌ترديد امام رضا (ع) به عنوان امام و پيشواي معصوم از روش‌هايي در تبليغ و هدايت افراد جامعه استفاده كرده است‌. اين پژوهش در صدد است به روش توصيفي و تحليلي به اين سوال اساسي پاسخ دهد كه امام رضا(ع) با چه روش‌هايي توانسته است آيين اسلام و مذهب شيعه را تبليغ كند. نگارنده تلاش كرده است كه روش‌هاي تبليغي امام رضا (ع) را بر اساس آيه 125 سوره نحل در سه بعد شناختي، عاطفي و رفتاري مورد بررسي قرار دهد. منظور از روش‌هاي شناختي، روش‌هايي است كه امام رضا(ع) مي‌خواهد آگاهي مردم را درباره مباني نظري و باورها تقويت كند كه مهم‌ترين اين روش‌ها تبيين مباني و جهان‌بيني اسلام، كاربست برهان و استدلال، خردورزي و عقل‌گرايي است. مراد از روش‌هاي عاطفي، روش‌هايي است كه مبلغ مي‌خواهد با كاربست آن‌ها ازعواطف و گرايش‌هاي روحي و رواني افراد براي هدايت افراد استفاده كند كه مهم‌ترين آن‌ها در سيره تبليغي امام رضا(ع)، محبت و مهرورزي، تكريم شخصيت، موعظه، مخاطب‌شناسي و فرصت‌شناسي است. روش‌هاي رفتاري، روش‌هايي هستند كه مبلغ مي‌خواهد با استفاده از اين روش‌ها، ضمن تغيير و اصلاح رفتارهاي نامناسب، رفتارهاي مطلوب را در وي ايجاد و تثبيت كند. مهم‌ترين روش‌هاي تبليغي رفتاري در سيره امام رضا(ع) عبارتند از: ارايه الگو، خطابه، مجادله به احسن، امر به معروف و نهي از منكر، تقيه، سفر به مراكز علمي و تربيت شاگردان و... .

Imam Reza (P.B.U.H.), as an innocent Imam and leader, has undoubtedly used special methods for the preaching of Islam and leading people in the society. Using descriptive and analytic approaches, this study attempts to find the methods by which Imam Reza (P.B.U.H.) was able to preach Islam and Shia religion. The researchers have attempted to analyze Imam Reza’s (P.B.U.H.) preaching methods from three different dimensions namely cognitive, emotional, and behavioral based on verse 125 of Surah An-Nahl. Cognitive approaches include methods that Imam Reza (P.B.U.H.) adopted to increase people’s awareness about theoretical bases and beliefs, the most important of which are explaining the basics and the worldview of Islam, the use of reasoning, argumentation, and rationalism. Emotional methods are those by which the preacher attempts to guide people through their emotions and psychological tendencies, the most significant of which in Imam Reza’s (P.B.U.H.) preaching methods include affection and kindness, showing reverence for one’s personality, giving advice, and recognizing the audience and opportunities. Behavioral methods are those by which the preacher attempts to change and modify unfavorable behaviors in the individual and in return create and stabilize appropriate behaviors. The most important behavioral methods of preaching are as follows: delivering models and lectures, debating in the best way, enjoining good and forbidding wrong, reservation, traveling to scientific centers and training pupils...