تحليل اصول فضايي و الگوگزيني بهينه در معماري الگوگراي معاصر ايران، بررسي موردي: سازمان ميراث‌فرهنگي كشور، حسين امانت

Analysis of Space Design Principles and Optimized Selection of Models in Contemporary Iranian Model-based Architecture, Case study: National Heritage Organization Bldg

طراحي معماري الگوگرا گرايشي با تأكيد بر شناخت، تداوم و الهام از الگو‌ها در ساختار‌هاي نوين، جايگاه بالايي داشته و معماران برجسته‏اي همچون اردلان، امانت و سيحون تجربياتي در آن دارند. اين معماري با تأكيد بر الگو‌هاي معماري مي‌كوشد لايه‏‌هاي كالبدي و معنايي را در معماري جديد تداوم بخشد. شناخت اين رويكرد از ابعاد گوناگونِ ضرورتِ تحقيق حاضر است؛ شناختي باتوجه‌به صحت و اصالت مضامين و تجلي آن در كالبد. نگارندگان اين تحقيق در صددند با روش تحقيق تفسيري‌تاريخي، به شناخت پيوند معماري الگوگرا و معماري ايراني نائل آيند و زمينۀ طراحي اين ‌گونه معماري و نقد نظري آن را فراهم آورند. بدين منظور، موجوديت فضايي معماري ايران و اهمّ اصول آن در حوزۀ فضايي با مراجعه به آراي صاحب‏نظران، مطالعه شده است. با بررسي معماري معاصر ايران، جريان‌هاي هويت‌گرايي در معماري معاصر شناخته شده است. سپس تعدادي از آثار الگوگرا با هدف شناخت پيوند الگو، منتخب و عملكرد كنوني موردتحليل قرار گرفته و چگونگي تجلي شاخص‏‌ها در الگو‌هاي منتخب بررسي شده است. به‌منظور دقت در پژوهش، بناي سازمان ميراث‌فرهنگي كشور از اين منظر موردارزيابي قرار گرفته‏ است. نتايج مقاله نشان مي‌دهد اول، دو گونه معماري با هويت شكلي و الگويي در معماري معاصر ايران در جريان است؛ دوم، طراح بناي ميراث‌فرهنگي كشور، با نگاهي دوگانه در فرايند طراحي شكلي و الگويي، دو نظام فضايي (شهري و تك‏بنا) را با معماري نوگرا تلفيق كرده است. در كنار ظواهر قوي سنتي بنا، ارزش‏‌هاي اصيل معماري ايراني در تلفيقي با معماري نوگرا قرار گرفته و گسست‌هايي در روابط فضايي آن مشهود ‏است. گسست‏‌هايي درنتيجۀ تلاش در ادغام درون و بيرون و تركيب دو نظام فضايي مختلف كه يكي ابهام و پويايي و ديگري وضوح و تمركز را القا مي‌كند.

Model-based architecture has an emphasis on recognition and continuity of [historical] models in new constructions, and is an important approach in architecture. Leading architects such as Ardalan, Amanat and Seyhoon have such experiences in their practices. The focus on historical models aims to ensure the continuity of ideal and formal layers in contemporary architecture. Recognition of this approach is the necessity of this study, yielding to the realization of the integrity and originality of the concepts and their manifestation in form. The authors carry out an interpretive-historical study to highlight the link between model-based architecture and Iranian architecture. In doing so, important spatial principals of Iranian architecture and the reality of physical space were identified by referring to experts’ views and contemporary nationalist movements. Then, a number of projects were selected to identify the linkages between models, and their present functions and characteristics were analyzed. For further precision, The National Heritage Organization building was studied based on the research findings. It is concluded that there are two types of nationalism in Iranian contemporary architecture, focusing on either form or model of architecture. The authors conclude that the architect of The National Heritage Organization building has selected two different spatial systems (urban and architectural) and integrated them with modern architecture. In spite of the traditional façade that is truly flawless, a number of problems can be observed in space arrangement that are related to the dual approach of the architect, one of which is about the characteristics of urban space that is dynamic and vague, while the second one is about a single building that offers transparency and centralization.