ياجوج و ماجوج: تحولاتِ شناختي مسلمانان درباره زيستگاه آنان تا دوره مغول

داستان قوم ياجوج و ماجوج و خروج فرجامين و هولناك آنان، در سنت ديني اسلامي جايگاه ويژه اي دارد، از اين رو جغرافي نويسان و مورخان مسلمان نيز تمايل داشتند كه مكان و موقعيت اين قوم را كه بر اساس روايت هاي ديني در بخشي از اين جهان مسكن دارند، به دست دهند. در اين ميان، متغير اوضاع و شرايط تاريخي در مكان يابي ياجوج و ماجوج از اهميت بسيار برخوردار بود. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تاريخي-تحليلي و از طريق بازخواني و برآورد اطلاعات منابع پيش و پس از حمله مغول، نحوه تاثيرگذاري مولفه هاي تاريخي و فرهنگي دوره مغول بر پندار مسلمانان درباره موقعيت جغرافيايي ياجوج و ماجوج بررسي شده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه هرچند اغلب منابع تا پيش از حمله مغول، مكان زندگي ياجوج و ماجوج را منطبق بر زيست بوم اصلي قوم مغول در نظر مي گرفتند، در دوره پس از حمله مغول، به سبب افزايش دانش جغرافيايي مسلمانان، اين دو از هم تفكيك شدند و سرزمين ياجوج و ماجوج در مناطق دورتر و ناشناخته آن سوي زيست بوم مغولان مكان يابي گرديد.