كاهش تبخير از مخزن‌‌ آب سد‌‌ها

Evaporation Reduction from Water Reservoir of Dams

به دليل خشكي هوا و دماي بالا، هدرروي تبخير از سطح مخزن‌‌هاي سد‌‌هاي ايران بالا است. بنابراين، لازم است از ميزان تبخير از سطح مخزن‌‌ها كاسته شود، تا به ميزان منابع آبي قابل استفاده كشور افزوده شود. ميزان تبخير از سطح مخزن‌‌هاي سدها بين 2/4% تا 3/14% (به طور ميانگين 10%) از حجم كل مخزن سد است كه بايد در شرايط كمبود و بحران آب و خشكسالي كاهش يابد و از آب حفظ شده در كشاورزي، صنعت و به ويژه شرب بهره‌برداري شود. روش‌‌هاي مختلف، براي كاهش تبخير در جهان به كار برده شده است كه كاربرد مواد شيميايي به صورت پودر، شيرابه و كاربرد پوشش‌‌هاي مختلف مناسب ترين آن ها مي‌‌باشند كه مي‌‌توانند در ايران براي كاهش تبخير از مخزن‌‌هاي سدها بررسي شوند. محلول يا پودر‌‌پاشي روي سطح آب، لايه‌‌اي يك مولكولي (تك لايه) براي كاهش تبخير ايجاد مي‌‌كند كه در اثر باد و موج آب پراكنده مي‌‌شوند. بنابراين به طور متناوب با دور 1 تا 2 روزه بايد به كار برده شوند. مواد تجاري موجود در دنيا براي اين كار عبارتند از واترسيوِر كه از نظر محيط زيستي كاربرد آن ها مانعي ندارد. كاربرد اين مواد مي‌‌تواند تا 40‌‌% تبخير را كاهش دهد. پوشش‌‌هاي ديگري كه مي توانند به كار برده شوند عبارتند از صفحه‌‌هاي شناور يونوليت به رنگ سفيد يا صفحه‌‌هاي شناور بتوني توخالي سبك كه قادر است تبخير را دست‌‌كم تا 80‌‌% كاهش دهد. تحليل‌‌هاي اقتصادي نشان داده است كه كاهش تبخير و حفاظت آب با روش‌‌هاي ياد شده مي‌‌تواند با توليد آب از روش شيرين كردن آب شور و تصفيه فاضلاب رقابت كند.

Total renewable water resources in Iran is about 105 billion m3 that is about 0.3% of the world total fresh water; whereas, the land area and population of Iran is 1.1% of the world. Furthermore, the per capita water resources in Iran is about 1300 m3 that is lower than that in many other countries in the world. Therefore, shortage of water resources in Iran is higher than that for other countries. The total capacity of dam reservoirs in Iran is about 48 billion m3 from which about 34 billion m3 is regulated water and may be used for agriculture, industry and domestic. Due to dry air and high air temperature the evaporation water loss from the dam reservoirs is high; therefore, it should be reduced to save the stored water resources. In this study it is shown that the magnitude of evaporated water is important (4.2%-14.3% of total capacity of the stored water in dams). The amount of evaporated water, on average (10%) is 4, 8 billion m3 that should be reduced in drought and water crisis conditions and the saved water should be used in agriculture, industry and domestic. Different methods for reduction of water evaporation from reservoirs are used in the world, among which emulsion and powder chemicals and covering water surface are suitable ones that can be used in Iran. Application of emulsion and powder on the water surface produces monolayers that cover the water surface to reduce the evaporation losses. However, wind and water wave disrupt the monolayer and reduce its effects on the evaporation reduction; therefore, it should be applied continuously by 1-2 day intervals. One of the evaporation reduction chemicals in the world is “Watersaver” that its use is safe for environment. Application of this chemical can reduce the water evaporation by 40%. Covering materials that can be used are floating white Styrofoam or floating light hollow concrete blocks that reduce the evaporation loss by 80%. Economic analysis indicated that evaporation reduction and water conservation by these chemical and materials are compatible to fresh water production by desalinization of saline sea water and wastewater treatment.