سيماي بايزيد بسطامي در كشف المحجوب

Bayazid Bastami as he appears in Kashf - ol mahjub

كشف المحجوب هجويري، قديمي ترين كتاب موجود در موضوع تصوف و از ذخاير ارزشمند ادب فارسي و عرفان ايراني است كه متضمن مطالب مهمي در خصوص تصوف و متصوفه تا روزگار مولف مي باشد. يكي از عرفاي بزرگي كه در ضمن مطالب گوناگون اين كتاب به نوعي از اقوال و احوال و حكايات مربوط به آن سخن رفته، بايزيد بسطامي است. بايزيد كه از نامداران و چهره هاي تابناك عرفان ايراني ـ اسلامي محسوب مي شود سخت مورد توجه هجويري بوده چنان كه به مناسبت هاي گوناگون از آراء ، افكار و حالات سلطان العارفين سخن گفته و آنها را مستند سخنان و كلام خويش قرار داده و يا به شرح و تفصيل آنها پرداخته است. هجويري يكي از طوايف دوازده گانه صوفيه را طيفوريه يا پيروان بايزيد مي داند و از آراء شيخ بسطام به ويژه درباره سكر، حقيقتِ توحيد، معرفت، ايمان، محبت، عبادت، متابعت علم، كرامت، شطح معروف و معراج بايزيد و ... سخن مي راند. وي از بايزيد با تعابيري همچون فلك معرفت و ملك محبت نام مي برد. نتيجه آنكه سيمايي كه از بايزيد در كشف المحجوب ترسيم شده، سيماي عارفي است كامل و سالكي است واصل كه هجويري با احترام تمام از او سخن مي راند و كلمات و حكايات وي را در تاييد سخنان خويش به كار مي برد و او را يكي از آشنايان و راه يافتگان به حريم حقيقت تلقي مي كند.

Kashf - ol Mahjub is the oldest book available in the mysticism title and it is one of the most valuable resources in Persian literature and Iranian mystic which contains important information about mysticism till the writer’s period of life time. One of the greatest mystics whose anecdotes and stories were included in the book is Bayazid Bastami. As a dominant person in Iranian Islamic mystics. Bayazid has been intensively focused on and in different occasion his thought and emotional states were explained and used as a resource for citation. Hojviri considers one of the twelve tribes of sufism as Teyfurieh or Bayazid followers and speaks of his views about the reality of monotheism theology belief; kindness; worship and following knowledge and Bayazid’s ascension. As a result the way Bayazid appears in Kashf-ol mahjub is an illustration of a perfect theosophist who has been respectfully mentioned by Hojviri. Hojviri also used his anecdotes as a resource for citation in his book and this way makes his text more persuasive. Hojviri takes Bayazid as one of the rare people who could be familiar and permitted to see reality.