توسعه انساني و فرهنگي در كشورهاي اسلامي؛ مطالعه شاخص نرخ سواد و مصرف اينترنت در كشورهاي اسلامي

Human and Cultural Development in Islamic Countries; A study on the Literacy Rate and Internet Penetration

اين مقاله به بررسي وضعيت توسعه انساني و فرهنگي كشورهاي اسلامي با تاكيد بر دو شاخص نرخ سواد در بين بزرگسالان و ضريب نفوذ اينترنت مي پردازد. به اين ترتيب، از ميان متغيرهاي گوناگوني كه شاخص توسعه انساني و فرهنگي بر مبناي آنها محاسبه مي شوند، اين دو شاخص مورد تاكيد قرار گرفته اند. پرسش اصلي اين مقاله عبارت است از اينكه وضعيت توسعه انساني و توسعه فرهنگي با تاكيد بر دو نرخ سواد و ضريب نفوذ اينترنت در كشورهاي اسلامي چگونه است؟ به منظور پاسخ گويي به پرسش هاي اصلي و فرعي تحقيق، از دو روش مطالعات اسنادي و كتابخانه اي و تحليل داده هاي موجود استفاده شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه كشورهاي اسلامي در دهه هاي اخير توانسته اند نرخ شاخص توسعه انساني و نرخ سواد خود را بهبود بخشند؛ هرچند اختلاف زيادي بين كشورهاي حوزه خليج فارس و كشورهاي اسلامي واقع در آفريقا در اين زمينه وجود دارد. دليل اصلي اين امر وضعيت مناسب كشورهاي حوزه خليج فارس در متغيرهاي اقتصادي مانند درآمد سرانه ناخالص داخلي است كه اين متغير توانسته است بر ضريب نفوذ اينترنت در اين كشورها نيز بيافزايد. همچنين درمجموع، بسياري از كشورهاي اسلامي فاصله بسيار زيادي با استانداردهاي جهاني در حوزه توسعه انساني و ضريب نفوذ اينترنت دارند.

This article emphasizes on the status of human and cultural development of Islamic countries based on two indicators: the adult literacy rate and the penetration of the Internet in these countries. Thus، we considered these two indicators among the various indicators of human and cultural development. The main question in this article is: what is the status of human and cultural development in the Muslim countries with an emphasis on the literacy rate and internet penetration? The article also poses two more questions: what has happened to the development of literacy in Muslim countries during the past five decades? Is there a great gap between the literacy rate in Muslim countries and the world average rate? To answer these questions، we used documentary and library methods and conducted a data analysis. The findings of this article show that Muslim countries have been able to improve their adult literacy rate and Human Development Index during the past decades. Also، there is a great gap between the Persian Gulf states and African Muslim countries. The main reason for this is the economic situation of the Persian Gulf states in terms of their GDP per capita which has allowed them to increase their Internet penetration. On the whole، there is a great gap between the Islamic countries and world standards in terms of indicators such as human development rates and internet penetration.