واكاوي سيماي نيشابور در شعر عبد الوهاب البياتي و محمدرضا شفيعي كدكني

Deconstructing of Nishaboor Image in Abd-Al Vahhab Al-bayati & Mohammad Reza Shsfiei Kadkani’s Poems1

پديده شهر، در بيان رنج هاي جامعه و همچنين در نمود آرزوي آفرينش ناكجاآباد، نگاه شاعران زيادي را به يكديگر پيوند داده است. نيشابور، شهري است كه در آثار عبد الوهاب البياتي و محمدرضا شفيعي كدكني، جايگاه ويژه‏اي دارد. بياتي به ويژه در مجموعه شعري «الذي ياتي ولا ياتي» و شفيعي در دفتر شعر «در كوچه باغ هاي نشابور» سيمايي متفاوت از نيشابور را ترسيم نموده‏اند. اين پژوهش، با رويكردي توصيفي - تحليلي و با نظر به اصول مكتب ادبيات تطبيقي فرانسه مي كوشد تا چگونگي نمود سيماي نيشابور را در شعر البياتي و شفيعي كدكني بررسي نمايد و همساني‏ها و ناهمخواني‏هاي تصوير نيشابور را در رويكرد دو شاعر، مورد بازخواني و تحليل قرار دهد. نگارندگان در اين نوشتار، برآنند تا با بررسي شهرسروده هاي بياتي و شفيعي كدكني، وجوه اشتراك و افتراقِ بازتاب يافته در سروده‏هاي آنان را در ترسيم شهر و به‏ويژه شهر نيشابور به بوته بحث و بررسي بگذارند. برآيند پاياني اين خوانش تطبيقي، از يك سو حكايت از ترسيم همانند جلوه‏هايي مانند ترس، تاريكي، درنده خويي، تسليم، بيم و اميد از شهر نزد دو شاعر دارد و از سوي ديگر، نشان از كاربست يك طيف واژگاني مشابه توسط دو سراينده دارد كه به‏ويژه در راستاي ترسيم احساس حسرت، دريغ و اندوه آنان نسبت به شهر ستمديده و به قهقرارفته نيشابور نمود يافته است؛ هرچند گونه‏اي اميدواري به رستاخيز نيشابور و ساخت ناكجاآباد نيز در اشعار دو شاعر، قابل رديابي است.

The city phenomenon has been able to attract the attention of many contemporary Arabic and Persian poets. The expressions of this phenomenon which occur in the pain of society and also in the desire to create a Never land, linked the views of the great poets to each other. Nishapur, is a city which has a special place in the works of Abdul Wahab Al-Bayati and Mohammad Reza Shafiei Kadkani. Bayati specially in his poem collection "who comes and does not come" and Shafiei in his "Garden streets of Nishapur " depicted different aspects of Nishapur... The present research attempts to compare descriptions of Nishapur in both Abdul Wahab al-Bayati and Mohammad Reza Shafiei Kadkani poetry based on French School of comparative literature by a descriptive – analytic methodology and also to analyze the poets similar and dissimilar views about Nishapur. The authors of the present study try to compare the similarities and differences reflected in Bayati and Shafiei city poems to illustrate the city and especially the city of Nishapur and to discuss about it. The final results of this comparative research, on the one hand show the same aspects as fear, darkness, ferocity, submission, and phobia & hope of the city in the views of the both poets and on the other hand, represent the application of a range of similar vocabularies by two composers that is a reflection of their regret, and sorrow toward the oppressed and stalled city of Nishapur, however, a kind of hope of the resurrection of Nishapur and building Neverland is traceable in the poems of the both poets.