بررسي سياستگذاري گردشگري در كشورهاي اسلامي، با تأكيد بر كشورهاي ايران، تركيه و مالزي

Tourism Policy in Islamic Countries: A Review of Iran, Turkey and Malaysia

كشورهاي اسلامي به دليل برخورداري از موقعيت هاي متنوع جغرافيايي، پراكندگي و توزيع جمعيتي در اقصي نقاط جهان و قاره ها و تنوع و گستردگي شرايط اقليمي، و همچنين غناي فرهنگي از جايگاه و ظرفيت بالقوه بالايي در حمايت از توريسم داخلي و بين المللي برخوردارند. در اين بين تعدادي از كشورهاي اسلامي با اعمال برخي محدوديت ها، سوء مديريت ها، سياستگذاري هاي غلط و تحجر فرهنگي عملكرد موفق و در خور توجهي را به لحاظ توسعه صنعت گردشگري و سرمايه گذاري در اين حوزه نداشته اند. در مقابل كشورهايي چون تركيه و مالزي به عنوان كشورهاي مسلمان با حفظ ظرفيت ها و فضاهاي مذهبي، ارزش ها و شعائر ديني با ارايه تسهيلات رفاهي و راهكارهاي اجرايي از صنعت گردشگري سهمي مناسب ، درخور و رو به رشدي را به خود اختصاص داده اند. ايران علي رغم برخورداري از شرايط خاص اقليمي، تنوع زيستي و غناي تاريخي و فرهنگي از جايگاه قابل توجهي در گردشگري و تبادلات فرهنگي در ميان كشورهاي اسلامي برخوردار نمي باشد. اين امر از يك سو از بي توجهي به ارائه تسهيلات لازم و عدم بهره گيري از راهكارهاي علمي در صنعت گردشگري نشأت گرفته و از سويي ديگر منبعث از كاستي ها و خلاء هاي قانون گذاري و ضعف عملكرد نهادهاي اجرايي كه گاه به صورت غير رسمي محدوديت هايي را بر صنعت گردشگري كشور تحميل مي نمايد، مي باشد. جميع اين عوامل سبب گرديده كه ايران علي رغم برخورداري از امكانات و قابليت هاي گسترده و بهره گيري از موقعيت هاي فرهنگي، اقتصادي و سياسي در ميان ملل اسلامي از سهم ناچيزي در گردشگري و تعاملات فرهنگي در ميان اين كشورها برخوردار گردد. حال آن كه كشورهاي تركيه و مالزي با تدوين برنامه هاي اصولي و راهكارهاي علمي و پايبندي به اين تمهيدات، سعي در توسعه صنعت گردشگري و بهره گيري از مزيت هاي فرهنگي و اقتصادي آن نموده و در اين راستا نيز دستاوردهاي قابل توجهي كسب نموده اند. در اين پژوهش ضمن اشاره به جايگاه گردشگري در تبادلات فرهنگي و بهره گيري از مزاياي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي آن، به بررسي وضعيت گردشگري در كشورهاي اسلامي پرداخته خواهد شد. در اين ميان نگاهي گذرا خواهيم داشت بر وضعيت گردشگري در كشورهاي تركيه و مالزي و در نهايت بر ضرورت اتخاذ راهكارها و تدابير لازم از سوي ايران به منظور بهره گيري از فرصت هاي گردشگري و تبادلات فرهنگي در ميان كشورهاي اسلامي تأكيد خواهد شد

Islamic countries enjoying various geographical ecosystems, worldwide population dispersion and rich culture are getting more and more important within tourism industry. Among Islamic countries, some states like Turkey and Malaysia have adopted appropriate policies and effective measures to take advantage of this industry in their international and regional communication and cultural diplomacy. On the other hand, some others like Iran have not been successful in this competitive arena as expected. Although our country enjoys great potentials, Iran has not achieved a recognized stance in tourism and cultural exchanges. This comparative survey has been conducted with library and documentary method referring to the information and data of national and international institutions especially World Tourism Organization. The main focus of this survey is to explore the factors hindering tourism development in Iran. The findings of this study indicate that lack of scientific and global requirements and underlying principles have kept Iran’s tourism industry behind. Moreover, lack of effective laws and regulations and poor performance of executive institutions have discouraged tourism industry in Iran. These factors, on the whole, have exerted official and unofficial restrictions to this industry and public and cultural diplomacy of the country.