مطالعه تطبيقي سفالينه هاي مراكز سفالگري مِند گناباد و شَهرِضاي اصفهان

Comparative Study in Active Rural Pottery Centers of Mend Gonabad & Shahreza in Isfahan in Iran

مطالعه و بررسي سفالگري در روستاي «مِند گناباد» و شهرستان «شهرضاي اصفهان» به عنوان مراكز سنتي فعال سفالگري در شرق و مركز ايران داراي اهميت است. بهره گيري از شيوه هاي سنتي توليد و نقش اندازي، حضور سفالگران پيش كسوت در كنار سفالگران جوان و تكيه بر اصالت هاي فرهنگي اين مناطق، امكان بررسي تطبيقي سفالينه هاي اين دو مركز را فراهم كرده است كه داراي وجوه مشترك و گاه افتراق در توليد محصولات و نقش اندازي بر روي آن مي باشد. با هدف شناخت بهتر سفالينه هاي اين مراكز سفالگري و همچنين مقايسه سفالينه هاي آن، پژوهش پيش رو به طرح سوال هاي زير پرداخته است. 1- سفالينه هاي دو مركز سفالگري «مِند گناباد» و «شهرضاي اصفهان» داراي چه ويژگي هايي است؟ 2- در مطالعة تطبيقي سفالينه هاي «مِند گناباد» و «شهرضاي اصفهان» وجوه اشتراك و افتراق كدام است ؟ اين پژوهش با استفاده از روش توصيفي- تحليلي و با جمع آوري داده ها به شيوه ميداني و كتابخانه اي صورت گرفته است و در تحليل داده ها، مصاحبه هاي سفالگران پيش كسوت دو مركز سفالگري، طبيعت مناطق و باورهاي سفالگران مورد توجه قرار گرفته است. با پژوهش صورت گرفته معلوم شد، وجوه اشتراك زيادي در شيوه توليد، اعمال لعاب و نقش اندازي بر روي سفالينه هاي دو مركز وجود دارد، تلاش در جهت دست يابي به نوعي بدنه هاي معروف به «خمير سنگي» و موفقيت در زمينه توليد آن، رواج نقاشي زير لعابي و انواع لعاب تك رنگ شفاف و قهوه اي و بكارگيري نقوشي مانند ماهي، پرنده و انواع نقوش گياهي و هندسي متناسب با وضعيت فرهنگي و اقليمي اين مناطق سفالگري از جمله جنبه هاي مشترك هنر آنان مي باشد. همچنين وجود افتراق در شيوه نقش اندازي مانند ترسيم دقيق و ظريف نقوش در سفالينه هاي شهرضا كه به نوعي تداعي كننده قلمگيري هاي نقاشي ايراني است و كاربرد آزادنه و خلاقانه نقش و رنگ گذاري هاي خارج از چهارچوب طرح در مند گناباد بر ويژگي هاي منحصر به فرد سفالگري اين مراكز افزوده است و در جايي تفاوت در ساختار آرايه هاي بكار رفته و رواج لعاب سبز آبي در شهرضا و بكارگيري مستمر لعاب شفاف بي رنگ در مند گناباد به عنوان وجوه تمايز سفالينه هاي اين دو مركز نشان مي دهد، اين مراكز سفالگري در عين شباهت هاي موجود، اصالت هاي منطقه اي و فرهنگي خويش را حفظ كرده و داراي هويت و شاخصه هاي منحصر به فردي مي باشد كه داراي تأمل است.