بهبود عملكرد و كارايي مصرف آب ذرت در شرايط كمبود آب با كاربرد ميكوريزا و محلول‌ پاشي سولفات روي

Improving yield and water use efficiency of corn under water deficit conditions by using mycorrhiza and foliar application of zinc sulfate

به‌ منظور بررسي تأثير قارچريشه (ميكوريزا) و محلول‌ پاشي سولفات روي (zn) بر رقم ذرت NS640 در شرايط تنش كم‌ آبي، آزمايشي به‌ صورت كرت‌ هاي خردشده (اسپليت پلات) فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعۀ دانشگاه بوعلي سينا در سال 1393 اجرا شد. كرت اصلي شامل چهار سطح آبياري پس از 60، 90، 120و 150 ميلي‌ متر تبخير از تشت تبخير كلاس A و كرت فرعي شامل دو عامل محلول‌ پاشي سولفات روي و كود زيستي قارچريشۀ گونۀ Glomus mosseae به‌صورت فاكتوريل هركدام در دو سطح كاربرد و بدون كاربرد بود. نتايج نشان داد كه همۀ صفات تحت تأثير تنش كم آبي قرار گرفتند. تأثير قارچريشه و محلول‌ پاشي نيز بر همۀ صفات به‌ جز شمار بلال در بوته معني‌ دار بود. وزن صد دانه تحت تأثير تيمار استفادۀ توأم از قارچريشه و محلول‌ پاشي روي ۳۰/۳۹ درصد افزايش يافت. كاربرد قارچريشه عملكردهاي دانه و زيست‌ توده (بيوماس) را در هر چهار سطح تنش افزايش داد اما محلول‌ پاشي سولفات روي تنها در سطوح آبياري پس از 60 و 90 ميلي‌ متر موجب افزايش عملكرد دانه شد. همچنين محلول‌ پاشي سولفات روي در مقايسه با بدون محلول‌ پاشي عملكرد زيست‌ توده را 11 درصد افزايش داد. بيشترين كارايي مصرف آب به ميزان ۱/۸ كيلوگرم دانه بر متر مكعب آب نيز از سطح آبياري 90 ميلي‌ متر و استفاده از قارچريشه به‌ دست آمد.

In order to investigate the effect of mycorrhiza and foliar application of zinc sulfate on yield, yield components and water use efficiency of a corn hybrid (cv NS640)under water deficit stress conditions, an experiment was carried out in a randomized complete block design as split plot factorial with three replications at research station of Bu Ali Sina University of Hamedan in 2014. The main plots consisted of four irrigation levels (irrigation after 60, 90, 120 and 150 mm cumulative evaporation from pan A) and subplots were consisted of two factors including zinc sulfate (non and foliar application with 0.5 percent zinc sulfate concentration) and Glomus mosseae mycorrhizae (non and mycorrhizae inoculum) in factorial. The results showed that all traits were affected by water stress. The effect of mycorrhiza and zinc sulfate foliar application on all traits except for number of ears per plant were significant. The simultaneous use of mycorrhiza and foliar zinc sulfate increased the 100 kernel weight by 30.39%. Mycorrhiza increased grain and biological yields in all four levels of water deficit stress but foliar application of zinc sulfate increased only grain yield by irrigation after 60 and 90 mm cumulative evaporation. Also compared with non foliar zinc sulfate application biological yield increased to 11%. The highest water use efficiency (1.8 kg grains per cubic meter of water) obtained from using mycorrhiza and irrigation after 90 mm cumulative evaporation.