ارزيابي رقابت درون و برون گونه‌ اي گندم (Triticum aesativum L.) و ازمك (Cardaria draba L.) تحت سطوح مختلف نيتروژن با استفاده از مدل عكس عملكرد

Assessment of intra- and inter-specific competition between wheat (Triticum aestivum L.) and hoary cress (Cardaria draba L.) under different levels of nitrogen by reciprocal yield model

توانايي ازمك در جذب آب و عنصرهاي غذايي به دليل داشتن شبكۀ ريشه اي خزنده و گسترده، نشانگر آن است كه اين علف هرز رقيب سرسختي براي گياهان زراعي است. به همين منظور بررسي رقابت درون و برون گونه اي در اجتماع گندم و ازمك با استفاده از مدل هاي عكس عملكرد و شاخص هاي رقابتي تحت سطوح مختلف نيتروژن، در سال 1392 در گلخانۀ تحقيقاتي دانشكدۀ كشاورزي بيرجند به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. عامل هاي آزمايش شامل نيتروژن در سه سطح (0/05، 0/1 و0/2 گرم در كيلوگرم خاك)، تراكم گندم رقم روشن در چهار سطح (0، 4، 8 و 12 بوته در گلدان) و تراكم ازمك در چهار سطح (0، 2، 4 و 6 بوته در گلدان) بود. نتايج به دست آمده از مدل عكس عملكرد نشان داد رقابت درون گونه اي در گندم بيشتر از رقابت برون گونه اي بود ولي در ازمك رقابت برون گونه اي بيشتر بود. ارزيابي توانايي رقابت نسبي نشان داد، اثر يك بوته گندم در سه سطح 0/05، 0/1 و 0/2 گرم نيتروژن در كيلوگرم خاك به ترتيب برابر با 5/1، 4/45 و 4/42 بوته ازمك بود و اثر يك بوته گندم در همان سطوح كودي به ترتيب معادل 94، 84 و 88 درصد بوته گندم بود.

The ability of Hoary cress to absorb water and nutrients, due to creeping and extensive root system, indicates that this weed is importunate competitor for crop plants. To determine intra- and inter-specific competition between wheat and hoary cress by reciprocal yield model and other competition indices under different nitrogen levels, a factorial experiment based on RCBD was conducted with three replications in Research Greenhouse of Faculty of Agriculture, University of Birjand during 2013. Factors considered included pure nitrogen in three levels (0.05, 0.1 and 0.2 gr/kg soil), wheat density in four levels (0, 4, 8 and 12 plants per pot) and Hoary cress density in four levels (0, 2, 4 and6 plants per pot). The result of reciprocal yield model showed that in wheat intera- specific competition was higher than inter-specific competition, but in Hoary cress, intera- specific was higher. Relative competitiveness assessment showed that the effect of a wheat plant at three levels, 0.05, 0.1 and 0.2 grN/kg soil Was equal to 5.1, 4.45 and 4.42 Hoary cress plant respectively, and the effect of a wheat plant at the same fertilizer, Was equivalent whit 94, 84 and 88% of the wheat plant respectively.