تأثير كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي فسفر بر عملكرد دانه، عملكرد روغن و اسيدهاي چرب گلرنگ بهاره (IL111) در شرايط كمبود آب

Effects of biological and chemical phosphorous fertilizer on grain yield, oil seed and fatty acids of Spring Safflower in water deficit conditions

به منظور بررسي تأثير كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي فسفر بر ويژگي هاي فيزيولوژيكي يك رقم گلرنگ بهاره (IL111) در شرايط تنش خشكي، آزمايشي در سال زراعي 91-1390، در مزرعۀ پژوهشي دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه شاهد اجرا شد. طرح آزمايشي به‌صورت اسپليت - فاكتوريل در قالب طرح بلوك‏ هاي كامل تصادفي با سه تكرار در نظر گرفته شد. عامل اصلي شامل تنش خشكي در سه سطح: آبياري كامل يا بدون تنش (آبياري بر پايۀ تخليۀ 50 درصد رطوبت ظرفيت زراعي)، تنش خشكي در مرحلۀ رشد رويشي و تنش در مرحلۀ زايشي (آبياري بر پايۀ تخليۀ 75 درصد رطوبت ظرفيت زراعي) و عامل فرعي به صورت فاكتوريل شامل شش تيمار كه سه سطح آن كود شيميايي فسفر با مقادير (0، 50 و 100 كيلوگرم سوپر فسفات تريپل در هكتار) و كود زيستي فسفات بارور-2، در 2 سطح (تلقيح و بدون تلقيح) بود. تأثير تنش خشكي روي صفات مورد اندازه ‏گيري در اين آزمايش معني دار بود. كاربرد كود فسفر در سطح 50 كيلوگرم سوپرفسفات تريپل در هكتار به همراه كود زيستي در هنگام اعمال تنش در مرحلۀ زايشي باعث افزايش عملكرد دانه به ميزان ۱۷۶۱/۶۷ كيلوگرم در هكتار و افزايش ۱۲/۵۳ درصدي شاخص برداشت نسبت به تيمار شاهد شد. با اعمال تنش در مرحلۀ زايشي، ميزان اسيدهاي چرب غيراشباع و همچنين درصد و عملكرد روغن در نتيجۀ كابرد كود زيستي همراه با كاربرد كود شيميايي فسفر افزايش معني داري داشتند. بنابراين به نظر مي رسد ويژگي هاي گلرنگ در شرايط تنش در اثر كاربرد همزمان كود زيستي فسفات بارور-2 با كود شيميايي فسفر، نتيجۀ بهتري دارند.

In order to study the effect of biologic and chemical phosphorous fertilizer on the yield and physiological characteristics of a safflower cultivar (IL111) under water deficit conditions, an experiment was conducted in 2012 at the Research Field of the Faculty of Agriculture, Shahed University. The experimental design was split-factorial arrangement in randomized complete block design with three replicates. The main factors tested were the three levels of water stress: full irrigation or non-stress (irrigation up to 50% soil moisture depletion relative to field capacity), water stress during the vegetative and flowering stages (irrigation up to 75% soil moisture depletion relative to field capacity). There were six sub-factor treatments created using three concentrations of phosphate chemical fertilizer (0, 50, and 100 kg ha-1Triple Super Phosphate) and two concentrations of Barvar-2 bio-fertilizer (with and without inoculation with Barvar-2). The results indicated that all traits were significantly affected by water stress condition in this experiment.The use of biological fertilizer and chemical phosphorus fertilizer at a concentration of 50 kg ha-1Triple Super Phosphate during water stress at the flowering stage increased the seed yield and harvest index by 1761.67 kg ha-1 and %12.53, respectively in comparison with control treatment (non-stress). Applying drought conditions during the flowering stage also significantly increased the fatty acid content (oleic, linoleic), oil content and oil yield when the plants were treated with biofertilizer and chemical fertilizer. Therefore, the characteristics of safflower cultivars under water stress conditions can be improved by applying both biological fertilizer and chemical fertilizer.