اثربخشي عمليات كنتور فارو بر ترسيب كربن خاك و بيوماس مراتع خليفان مهاباد

(Effects of contour furrow on soil and biomass carbon sequestration (Case study: Khalifan Rangelands, Mahabad

گرم شدن هوا اثرات مخربي بر حيات موجودات داشته و سبب تخريب اكوسيستم‌هاي طبيعي، وقوع سيل، خشكسالي و بر هم خوردن تعادل اقليمي و اكولوژيكي مي‌شود. تشديد اثر گاز گلخانه‌اي در جو در اثر تراكم دي اكسيد كربن باعث افزايش گرماي زمين، ذوب يخ‌هاي قطبي، وقوع سيلاب هاي عظيم و نابودي جنگل ها مي شود. ترسيب كربن زميني، توانايي گياهان و خاك براي جذب دي اكسيد كربن از اتمسفر و ذخيره آن در گياه و خاك است. از اين رو راهكاري است كه به كاهش كربن اتمسفري و اصلاح تبعات تغيير اقليم كمك مي‌كند. در پژوهش حاضر، اثر عمليات اصلاحي كنتور فارو بر روي ترسيب كربن در منطقه خليفان مهاباد استان آذربايجان غربي بررسي شد. در سايت‌هاي مطالعاتي كنتور فارو و شاهد، چهار ترانسكت 100 متري به طور تصادفي و در امتداد هر ترانسكت 5 پلات با فواصل 20 متر، به طور سيستماتيك انداخته شد. بيوماس گياهي به روش قطع و توزين، در همه پلات‌ها اندازه گيري شد. در ابتدا و انتهاي هر ترانسكت يك پروفيل در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتي متري حفر گرديد. نمونه‌هاي خاك و گياه به آزمايشگاه فرستاده شدند. ميزان ترسيب كربن براي هر كدام از نمونه‌ها تعيين گرديد. داده‌ها با آزمون هاي تجزيه واريانس يك طرفه و آزمون t مورد تحليل قرار گرفتند. با مقايسه تك تك اجزاي گياهي در دو منطقه مذكور با يكديگر، اين نتيجه حاصل شد كه بين اجزاي گياهي شامل فورب، گراس و لاشبرگ تيمار شاهد و فارو از نظر ترسيب كربن، در سطح احتمال 5% تفاوت معني‌داري وجود داشت. نتايج به دست آمده حاكي از آن بود كه ميزان ترسيب كربن در سايت اجراي عمليات كنتور فارو نسبت به سايت شاهد بالاتر بود. علت اين امر را مي‌توان تاثير مثبت عمليات كنتور فارو بر كنترل رواناب سطحي، ذخيره سازي بارش در خاك و استفاده از رطوبت اضافي جمع‌آوري شده در داخل فاروها براي رشد گونه‌هاي مرغوب مرتعي، افزايش بيوماس گياهي و در نتيجه بهبود شرايط منطقه و افزايش ترسيب كربن منطقه اجراي كنتور فارو برشمرد.

Global warming has devastating effects on the lives of organisms, causing damage to natural ecosystems, floods, droughts and climatic and ecological imbalance. Resonance effects of greenhouse gases in the atmosphere as a result of carbon dioxide concentration causes warming, melting polar ice caps, massive flooding, and deforestation. Biological carbon sequestration is soil and plants' ability to absorb carbon dioxide from the atmosphere and store it in plant and soil. Therefore, it is a method that helps to reduce atmospheric carbon and to mitigate the consequences of climate changes. In this project, the effects of restoration rangeland practices (contour furrow) on carbon sequestration were investigated in Khalifan region of Mahabad. For this purpose, in each study site (contour furrow and control), four 100-m transects were established. Along each transect, five plots spaced 20 m apart were set up systematically. At the beginning and end of each transect, a profile was excavated at two depths (0-15 and 15-30 cm). Soil and plant samples were transferred to the laboratory. Plant biomass was measured in all plots by cutting and weighing method. Carbon sequestration rate was determined for each of the samples. The data were analyzed by ANOVA and T-test. The results indicated that the highest rate of carbon sequestration in the study sites belonged to the litter. The results demonstrated that the rate of carbon sequestration in both biomass and soil in contour furrow site was higher in comparison with control site. This can be due to the positive effect of contour furrow practice on the amount of participation storage in soil, run off and erosion control and increasing the vegetation.