ارزيابي كيفيت بصري مسيرهاي پياده روي در مناطق گردش گري طبيعي با استفاده از رهيافت ادراكي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز زيارت، گرگان)

زمينه و هدف: امروزه منظر را مي توان به عنوان يكي از اصلي ترين مولفه ها در تشخيص هويت، حيات، ميزان پايداري محيط و وسيله ي ارتباطي بين محيط و استفاده كنندگان آن دانست. در اين ميان، موضوع منظر و رابطه آن با ادراك افراد از اهميت خاصي برخوردار است. تجزيه و تحليل روابط ميان كيفيت بصري و ويژگي هاي ساختاري منظر روشي موثر در انجام تحقيقات ادراكي است. به طور كلي مطالعاتي كه بر پايه معيارهاي زيبايي شناختي در منظر انجام مي گيرد، در پي تعيين زيبايي يا تعالي آن نيست بلكه در جست و جوي استخراج ترجيحات زيبايي استفاده كنندگان از منظر مي باشد. در اين پژوهش نيز هدف آن است كه با تكيه بر رهيافت ادراكي، مسيرهاي پياده روي حوزه آبخيز زيارت از نظر ارزش زيبايي شناختي و ترجيح منظر اولويت بندي شوند. روش بررسي: جهت ثبت نقاط ديد و عكس برداري از مناظر، بازديد ميداني از مسيرها صورت گرفت و در نهايت پرسش نامه اي جهت بررسي ترجيح منظر تدوين شدكه در آن از روش طبقه بندي مقياس رتبه اي استفاده شده بود و به تعداد 217 عدد بين افراد بازديدكننده توزيع گرديد. داده هاي حاصل از پرسش نامه در نرم افزار SPSS تحليل شدند. يافته ها: نتايج نشان داد كه مسيرهاي موجود در اين حوزه از لحاظ كيفيت بصري كاملاً از هم متفاوتنـد و از ديـد بازديــدكننـدگان مسير تلمبار در اولويت اول و مسير سفيد چشمه در اولويت آخر قرار گرفتند. بحث و نتيجه گيري: نتايج حاصل از اين تحقيق مي تواند منجر به معرفي مسيرهاي برتر و هم چنين معرفي نقاط ديدني و مناظر خاص هر مسير به بازديدكنندگان شود و هم چنين به مسوولين در جهت توسعه مسيرهاي پياده روي زيباتر و طراحي و ساخت مكان هاي تماشاي مناظر در طول مسيرها كمك كند.

Background and Objective: Nowadays, landscape would be regarded as one of the main elements of identity, existence, stability of the environment and a connector between the environment and its users. In this regard, landscape and its relationship with people perception are very momentous. Analysis of the relationships between visual quality and structural characteristics of landscape is an effective method in cognitive researches. In general, studies which are performed based on the aesthetic criteria of landscape not only are searching about the beauty or excellence of landscapes but also are looking for the users' aesthetic preferences. In this study the goal is to prioritize walking tracks of Ziarat basin from the point of cognitive and aesthetic value by using conceptual approach. Method: For this purpose, field survey of walking tracks was conducted to take photographs and mark the viewpoints. Finally a questionnaire survey was developed to investigate the landscape preference which ordinal classification was used in it. Questionnaires were distributed between 217 of visitors. Data which obtained from questionnaires were analyzed by using SPSS software. Findings: The results showed that the walking tracks of the study area are totally different from the point of visual quality and due to visitor preference, Talambar walking tracks has attached the first priority and Sefid cheshmeh has attached the last priority. Discussion and Counclusion: The results of this paper would lead to introduce preferable walking tracks and special view points and landscape of each walking tracks. The results could also help the managers to develop more beautiful trails, and to design and construct sightseeing places along the trails for visitors.