مدلسازي روند تغييرات پوشش/ كاربري اراضي با استفاده از زنجيره ماركوف و شبكه خودكار (مطالعه موردي استان همدان)

زمينه و هدف: ميزان گسترش و تخريب منابع، با پيش بيني تغييرات پوشش و كاربري سرزمين مشخص مي شود و از اين طريق مي توان اين تغييرات را در مسيرهاي مناسب هدايت كرد. در اين مطالعه، هدف مدل سازي روند تغييرات پوشش/كاربري استان همدان با استفاده از تصوير ماهواره اي LANDSAT سنجنده TM در سال 1989 ميلادي و تصوير سنجنده LISS3 ماهواره IRS مربوط به سال 2008 ميلادي است. روش بررسي: پس از انجام تصحيحات لازم به روش طبقه بندي نظارت شده با الگوريتم حداكثر احتمال، نقشه كاربري- پوشش اراضي براي محدوده مورد مطالعه در طي دو سال مورد نظر تهيه گرديد، سپس با استفاده از زنجيره ماركوف با توجه به دو نقشه كاربري- پوشش اراضــي بـه دست آمده، ماتريس احتمال انتقال كاربري ها به يكديگر محاسبه شد. براي مكاني كردن اين تغييرات از روش شبكه خودكار استفاده گرديد. يافته ها: در نهايت نقشه پوشش- اراضي استان همدان براي 19 سال بعد يعني سال 1407 به دست آمد و مساحت هريك از كاربري ها به تفكيك برآورد شد. بحث و نتيجه گيري: نتايج نشان مي دهند كه طبقات پوشش كاربري اراضي طبيعي در آينده روند كاهشي خواهند داشت و به كاربري هاي انساني تبديل خواهند شد. با توجه به افزايش جمعيت و نيز افزايش نياز انسان به زمين و نيز تمايل انسان به بهره برداري از طبيعت، وقوع چنين تبديلاتي قابل تصور است، اما بايد روند اين تغييرات مورد توجه قرار بگيرد تا منابع طبيعي منطقه به شيوه پايدار مورد بهره برداري قرار گرفته و اين تغييرات منجر به نتايج وخيمي نگردد

Background and Objective: The extent of spread and source degradation would be determined using prediction of land use/ land cover changes. In this way these changes would be guided in the right directions. The aim of this study is modeling the process of land use / land cover changes of Hamedan province using Landsat TM satellite image of 1989 and IRS LISS III image of 2008. Method: After running the necessary corrections, land use/ land cover maps of the study area in the past two years were obtained using supervised classification with maximum likelihood algorithm. Then probability matrix of land use transition (to each other) were calculated using Markov chain with respect to land use/ land cover map. In the next step, Cellular Automata method was used to geo specified these changes. Findings: Finally land use/ land cover map of Hamedan province for 19 years later (2024) was obtained and the area of each land use/ land cover was calculated. Discussion and Counclusion: The results of this research shows that natural land use/ land covers will be decreased and transmited to human land uses in future. These changes are conceivable due to population growth and increasing human needs to exploit the nature; but this process should be considered to exploit the natural resources in a sustainable manner to avoid severe consequences in future.