پلنگ در باورهاي اسطوره‌اي منطقه سمنان (بر اساس افسانه‌هاي عاميانه منطقه پرور و شهميرزاد)

Leopard in Mythological Beliefs of Semnan Province; Based on the Folklore Legends of Parvar and Shahmirzad Districts

افسانه‌هاي عاميانه، در مرز ميان خيال و واقعيت، هم‌مرز با جهان اسطوره و همسايه با جهان حقيقي هستند. مضامين مشترك ميان افسانه‌هاي عاميانه، حاكي از اشتراك بن‌مايه‌هاي اسطوره‌اي آنها است. تحليل رمزها و نشانه‌هاي افسانه‌ها و اسطوره‌ها به درك سير فرهنگي و عوامل شكل‌گيري آنها ياري مي‌رساند. در اين مقاله كوشيده‌ايم با تحليل يكي از نشانه‌هاي رمزي در افسانه ـ اسطوره‌هاي منطقة سمنان، به واكاوي يك نشانة مشترك در اسطوره‌هاي شرقي بپردازيم. عنصر «پلنگ» در دو افسانة روايت‌شده در منطقة شهميرزاد و پرور (در استان سمنان)، شباهت‌هاي معنا داري به رمز پلنگ در قصه‌هاي مربوط به ايزدبانوان دارد. پلنگ در اين افسانه‌ها با دور شدن از خوي طبيعي و وحشي خود و يافتن نقش نگهباني و همراهي توأم با رمز و راز، در كنار شخصيت اصلي روايت كه يك «زن» است، قرار مي‌گيرد. اين افسانه‌ها باورهاي اسطوره‌اي مردمان مناطق مورد بررسي، دربارة اين حيوان را بيان مي‌كنند. با توجه به ارتباط ميان پلنگ و ايزدبانوان در اسطوره‌ها، «پلنگ» مي‌تواند در افسانة مربوط به پرور، نماد و رمزي از يك ايزدبانو و در افسانة رايج در شهميرزاد، هم نمادي از يك ايزدبانو و هم نمادي از نگهبان و ملازم ايزدبانو باشد.

Folklore legends are on the border of imagination and reality; they have a common border with world of myth and are neighbor of real world. The common themes of folklore legends indicate their mythological common contents. Analysis of secrets and signs of legends and myths helps to know their cultural development and formation. In the present article, we try to analyze a symbol in legends and myths of Semnan province, and to examine a common symptom in eastern myths. There is a strong resemblance between stories of goddesses and two legends belong to Shahmirzad and Parvar (in Semnan province) in symbol of "leopard". In these legends, leopard distances from its wild nature and becomes a guardian, and accompanies symbolically the main character of the legends that is a "wom@n". The legends show the mythological beliefs of people of this district about the animal. Given the relationship between leopard and goddesses in the myths, we can say that leopard is a symbol of a goddess in the legend of Parvar, and in the legend of Shamirzad, it is a symbol of guard as well as goddess.