نمادپردازي عرفاني در قصيده «بكائية إلي حافظ الشيرازي» سروده عبدالوهاب البياتي با نگاهي به تأثير‌پذيري از حافظ

Mystical Symbolism in "Bokaeiya ela Hafez Al- Shirazi": The Influence of Hafez on Abdolvahab al-Bayati

گنجايش ميراث عرفاني براي بيان حقايق به ‌صورت رمزي و غيرمستقيم سبب شده است تا شاعران به سوي الهام گرفتن از اين ميراث سوق داده شوند. جستار پيشِ‌رو بر آن است تا به بررسي اين مهم در سرودة «بكائية إلي حافظ الشيرازي» از «عبدالوهاب البياتي» بپردازد و به تطبيق نمادهاي عرفاني به‌ كار رفته در آن با نمادهاي شعر عرفاني حافظ اهتمام ورزد. نگارندگان اين پژوهش را با تكيه بر اصول مكتب فرانسوي ادبيات تطبيقي و با شيوة توصيفي ـ تحليلي انجام داده و به اين نتيجه دست يافته‌اند كه بياتي برخي از نمادهاي عرفاني شعر حافظ مانند قدح، خمر، غزال، قفس، ميكده و ... را براي بيان مقاصد خود به ‌كار برده است. هر دو شاعر طبيعت را فضائي مناسب براي تأمّل و انديشه در ذات باري تعالي يافته و رمزهاي خود را از ميان عناصر آن برگزيده‌اند. به ديگر بيان، بياتي و حافظ اين نمادها را نه در معناي حقيقي كه در معناي مجازي و استعاري به كار بسته‌اند.

Islamic mysticism has the power to express indirectly and symbolically the truths and Muslim poets have used this power. The present article tries to study the poem of “Bokaeiya ela Hafez Al- Shirazi”, composed by Abdolvahab al-Bayati, and to compare it with the mystical symbols used in Hafez's poems. Based on the principles of French school of comparative literature and analytical-descriptive method, the authors have come to this conclusion that Bayati has used some of mystical symbols of Hafez's poems, symbols like cup, bowl, wine, fawn, cage, and wine – house. For both poets, nature is a suitable space for meditation on the nature of God; they have chosen their symbols from the elements of the nature. In other words, Hafez and Bayati used these symbols not in their real meaning but only in their figurative meaning.