تحليل روان‌شناسي اسطوره قهرمان و رويين‌تني در داستان رستم و اسفنديار بر اساس نظريه‌هاي آدلر و رادن

The Myth of Hero and Invulnerability in the Story of Rostam and Esfandyar: a Psychological Analysis Based on the theories of Adler and Radin

علم روان‌شناسي و شاخه‌هايش ابزاري است كه مي‌توان با كمك آن بسياري از رفتارهاي انسان امروزي يا انسان در بستر تاريخ را بررسي كرد. با استمداد از اين علم مي‌توان به زواياي پيچيدة ذهن شخصيت‌هاي داستاني پي برد و دربارة روان‌شناسي فردي آنها به طرح نظريه پرداخت. مقالة حاضر سعي دارد با كمك تحليل روان‌شناسي، ظاهر و ژرفاي روان دو پهلوان نامي شاهنامه (رستم و اسفنديار) را به صورت توصيفي و تحليلي گزارش ‌كند. هر دو پهلوان، اسطوره قهرماني هستند كه براي ستيز با طبيعت و عوامل مختلف آن به كاركردهاي خارق‌العاده مجهز مي‌شوند. آدلر بر آن است ساخت و پرداخت اين اسطوره قهرمان‌ها را مي‌توان جبران نوعي حقارت بشر در مقابل جبر طبيعت و محيط دانست و عبور هر دو پهلوان از موانع دشوار محيطي و طبيعي را نيز به اين مسئله مربوط كرد. رادن در تحول اسطورة قهرمان، 4 دوره را از هم متمايز مي‌كند. طبق تحقيق او اسطورة رستم و اسفنديار را مي‌توان تحول «دورة دوقلوها» ناميد. بحث ديگر مربوط به اسطوره قهرمان اسفنديار و پايان غم‌بار اوست كه به عقدة كمبود محبت اسفنديار مربوط مي‌شود. با استناد به شاهنامه اين مطلب اثبات شده است كه بي‌بهرگي از محبت پدر و خويشاوندان اسفنديار او را به ورطة نيستي مي‌كشاند.

Psychology and its branches are means that can be used to study many behaviors of man in the passage of history. With the help of this science, it can be known the hidden corners of characters and their individual psychology can be theorized. The present article attempts to analyze the look and feel of two famous heroes of Shahnāmeh, Rostam and Esfandyar, based on psychological analysis. Both characters are heroes that have been equipped with extraordinary powers to fight with nature and various natural forces. According to Adler, the formation of these myths is a kind of compensation for inferiority against compulsion of nature and environment; and overcoming natural and environmental barriers by these two heroes confirms the theory of Adler. Also, in the process of evolution of myth of hero, Paul Radin distinguishes four periods. Based on his ideas, the myth of Rostam and Esfandyar can be called the evolution of "twins cycle". Another issue is the tragic end of Esfandyar that indicates his lack of affection from his father and family. According to Shahnāmeh, this complex (lack of affection) leads him to death.