بررسي كاركرد اجتماعي - فرهنگي ماشين نگاره‌ها بر اساس مدل قوم‌نگاري زباني هايمز

The Socio-cultural Aspects of Bumper Stickers Based on Dell Hymes’ Ethnography

بشر در طول تاريخ براي ارتباط مؤثر با ساير افراد جامعه، راهكارهاي متفاوتي را آزموده است. ازنگاره‌هاي اوليه بر ديوار غارها تا ديوار نوشته‌ها و ماشين نگاره‌ها همگي سعي دارند تا مانند آيينه‌اي تمام نما، گزارشگر ذهنيّات، احساسات و عواطف، ‌آمال و آرزوها و دردهاي بشري باشند. ماشين نگاره (ماشين نوشته) يكي از نمادهاي مهم زبان، در جوامع شهري است كه كمتر توجه محققان ايراني شده است. در اين پژوهش، ارتباط از طريق ماشين نگاره‌ها و تأثيرات فرهنگي و اجتماعي آنها بررسي شد. از ميان تعداد فراواني از ماشين نگاره‌ها كه به‌طور تصادفي در ساليان متمادي از سطح شهرهاي مختلف جمع‌آوري شدند؛ مجموعه‌اي شامل 2312 ماشين نگاره به شيوه تحليل محتوايي طبقه‌بندي، كدگذاري و بررسي شد. پراكندگي و كاركردهاي اجتماعي و فرهنگي آنها بر اساس مدل قوم‌نگاري زباني ‌هايمز معروف به SPEAKING نيز تحليل و از نظر محتوايي به 15 مقوله تقسيم شد. بررسي فراواني داده‌ها نشان داد كه آموزه‌هاي مذهبي، نوشته‌هاي پند آموز و توصيه‌هاي اخلاقي بيشترين فراواني و گونه‌هاي انتقادي و سياسي داراي پايين‌ترين فراواني بودند. نتايج ازمون خي2 نيز نشان داد كه اين تفاوت‌ها با سطح اطمينان 99 درصد معنا دارند. بررسي ماشين نگاره‌ها در مدل هايمز نشان داد كه ماشين نگاره‌ها نيز مانند ديگر رويدادهاي ارتباط كلامي بشر، با هشت عنصر موقعيت مكاني، ماهيت نويسندگان‌، هدف، قالب زباني، ‌لحن كلام، ‌نوع كانال ارتباطي‌، هنجارها و ژانر خاص خود، پيام‌هاي اجتماعي و فرهنگي را به راحتي منتقل مي‌كنند.

One of man’s engagements has always been social communication for which he has sought to find various means such as old inscriptions on the walls of caves and the more modern graffiti. As a form of communication, bumper stickers reflect mindsets, emotions, and socio-cultural views of people. The reflection of deep socio-cultural issues through bumper stickers has unfortunately been underestimated in linguistic research. The current study aimed to analyze bumper stickers as an effective tool for the expression of socio-cultural ideas and meanings. 2312 bumper stickers were collected randomly over a long period of time. They were content analyzed and categorized into 15 categories. They were also described in terms of Hymes’ ethnography of communication. The results of the analyses revealed that religious and inspirational bumper stickers were the most frequent and the political and critical ones were the least frequent. Statistically significant differences were found between these categories of bumper stickers. The studies also showed how bumper stickers convey significant meanings through their setting, participant, end, act, key, instrumentality, norms, and genres.