روش شناسي پژوهش در علم اطلاعات و دانش شناسي: رويكرد كتا ب شناختي

Research Methodology in Knowledge and Information Science :A Bibliographic Approach

هدف: بررسي وضعيت مطالعات در موضوع رو ش هاي پژوهش در متون علم اطلاعات و دانش شناسي در داخل و خارج از كشور. رو ش شناسي: اين پژوهش با رويكرد كتا بشناختي و روش اسنادي - كتابخانه اي انجام شده است. يافته ها: قديمي ترين مطالعات رو ش پژوهي در خارج و داخل كشور به ترتيب در سال هاي 1947 و 1371 انجام شده است. مطالعه ژاولين و واكاري (1990؛ ۱۹۹۳) نقطه عطفي در تاريخ اين گونه مطالعات به شمار مي آيد. مشكل عمده رو ش پژوهي هاي داخل كشور، صر ف نظر از تعداد و دامنه عملياتي محدود، مقايسه ناپذير بودن نتايج به دليل بهره نگرفتن پژوهشگران ايراني از يك طرح طبقه بندي رو ش شناختي نظا م مند است. فصل مشترك مطالعات داخل و خارج از كشور، يكي استفاده از روش تحليل محتوا و ديگري، حاكميت بلامنازع رو شهاي كمّي (به ويژه پيمايش ها) بر ساختار پژوهش هاي علم اطلاعات و دانش شناسي است كه حتي رواج روزافزون استفاده از رو ش هاي كيفي نتوانسته بر سيطره آن سايه بيافكند. نتيجه گيري: در ايران، برخلاف ديگر نقاط جهان، پژوهش ها با تنوع رو ش شناختي همراه نبوده است و در نتيجه، فاصله قابل توجهي ميان روش پيمايشي با ديگر انواع روش ها ملاحظه مي شود. انتظار مي رود روند پژوهشي مطالعات علم اطلاعات و دانش شناسي از سوي پژوهشگران اين حوزه به طور جدي دنبال شود و نشريات تخصصي اين حوزه در داخل كشور، به صورت دوره اي در قالب انتشار ويژه نامه، به اين مبحث بپردازند.

Purpose: To explore studies done on research methodology in knowledge and information science in Iran and other countries. Methodology: Bibliographic approach using desk research. Results: The oldest study on methodology in Iran has been done in 1992 and outside of Iran in 1947. Jarvelin and Vakkari (1990 & 1993) study is a turning point in the history of methodology studies. The main problem of research methodology studies, regardless of number and limited operational range, is being incommensurable due to not employing a systematic and classified research design. Either inside or outside of Iran studies applied content analysis or quantitative methods (specially survey), reflecting the dominance of quantitative methods in knowledge and information science domain despite the ever-growing use of qualitative methods. Conclusion: The research methodology diversity is not seen in Iran, unlike other countries and the majority of studies employ survey. It is expected that researchers follow research trends in knowledge and information science seriously and journals publish special issues on this matter regularly.