بررسي تطبيقي ساختار و تركيب‌بندي در نگارگري مكتب تبريز دوم و مكتب عثماني (مطالعه موردي شاهنامه شاه طهماسب و سليمان‌نامه)

A Comparative Study of the Structure and Composition in the Painting of Second Tabriz School and Ottoman School (A Case Study of Shah Tahmasb’s Shahnameh and Soleymannameh)

در پي عدم حمايت دربار صفوي از هنرمندان، شاهد مهاجرت تعدادي از آنان به دربار عثماني هستيم. اين شرايط، بستر مناسبي را جهت رشد و توسعه نگارگري عثماني بر پايه دستاوردهاي هنري مكاتب ايران در كارگاه‌هاي تازه تأسيس استانبول به وجود آورد. از اين‌رو، در اين پژوهش تلاش گرديده است بر مبناي روش تطبيقي ـ تحليلي، ميزان تأثيرپذيري مكتب عثماني از مكتب تبريز و بررسي وجوه تشابه و افتراق آن دو براساس ابعاد گرافيكي موجود در نگاره‌هاي دو مكتب با تكيه بر آثار شاهنامه شاه طهماسب و سليمان‌نامه مورد مطالعه موردي و تحليل قرار گيرد. نتايج نشان مي‌دهد كه در نيمه نخست قرن دهم هجري، فعاليت هنرمندان مهاجر ايراني دركارگاه‌هاي توپقاپي، تأثيرات قابل ملاحظه‌اي را از دستاوردهاي هنر ايران بر نگارگري عثماني برجاي گذاشته و هنرمندان اين مكتب توانستند با اقتباس از هنر ارزنده پارسي و تلفيق آن با هنر بومي خود به شيوه ارزنده‌اي از سبك ملي دست يابند.

Due to the lack of support from the Safavid court, we witnessed the migration of some of the artists to the Ottoman court. These conditions created a suitable basis for the development and growth of the Ottoman art based on the artistic achievements of Iranian schools in the newly established workshops in Istanbul. Implementing a comparative-analytical method, in this research, the extent of the influence of the Ottoman school from the Tabriz school and the similarities and differences of them based on the available graphic dimensions in the paintings of these two schools are investigated examining Shah Tahmasb’s Shahnameh and Soleymannameh. The results show that in the first half of the tenth century (AH), the activities of Iranian immigrant artists in Topkapi's workshops have had significant effects on the Ottoman paintings, and the artists of this school were able to adapt to the valuable Persian art and combine it with their native art to achieve a glamorous method of national style.