تاثير مقدار رطوبت و خاك فسفات بر فسفر محلول در حضور قارچ‌هاي حل‌كننده فسفر در طي زمان

سابقه و هدف: استفاده مستقيم از خاك فسفات مي‌تواند جايگزين مناسبي براي كودهاي شيميايي فسفر باشد، ولي در خاك‌هاي آهكي به دلايل متعدد استفاده از خاك فسفات كارايي لازم را نداشته و رضايت‌بخش نيست. يكي از راهكارهاي افزايش قابليت جذب فسفر خاك فسفات استفاده از ريزجاندازان حل‌كننده فسفر است. در اثر فعاليت ريزجانداران خاك، مقداري از تركيبات معدني نامحلول فسفر، به‌شكل محلول و قابل جذب در مي‌آيند. انحلال فسفر توسط ريزموجودات حل‌كننده فسفر بستگي زيادي به شرايط محيط و تركيب بستر كشت دارد. مقدار رطوبت يكي از عوامل مهم در توليد كودهاي زيستي فسفر است كه با ‌‌تاثير بر خاك فسفات و مواد آلي و فعاليت‌هاي بيولوژيكي مي‌تواند بر حل شدن فسفر نامحلول اثر بگذارد. از ديگر فاكتورهاي موثر در حل شدن فسفر نسبت خاك فسفات است و حضور بيش از حد خاك فسفات در محيط مي‌تواند سبب كاهش فسفر محلول شود. مطالعه حاضر به‌منظور بررسي تاثير دو گونه قارچي، مقدار رطوبت و مقدار خاك فسفات بر فسفر محلول در آب، pH و تغييرات وزن محيط كشت در بستر پوسته شلتوك برنج در طي زمان انجام شد. مواد و روش‌ها: قارچ‌‌هاي مورد استفاده Aspergillus niger و يك جدايه از معدن فسفات كوه لار ياسوج بودند. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه عامل خاك فسفات از معدن اسفوردي يزد در سه سطح (صفر، يك: هشت و يك: چهار خاك فسفات: پوسته شلتوك)، رطوبت در دو سطح (100 و 200 درصد وزني) و قارچ در سه سطح (شاهد، جدايه و A. niger) با سه تكرار به‌صورت بسته‌اي در لوله آزمايش در يك دوره 60 روزه انجام شد. در طول مدت انكوباسيون رطوبت نمونه‌ها در شرايط استريل با توزين هر سه روز يك بار با آب مقطر استريل شده تنظيم شد. در زمان‌هاي 10، 30 و 60 روز سه لوله از هر تيمار برداشته شد. پس از خشك نمودن نمونه‌ها در دماي 70 درجه سلسيوس، نمونه‌‌ها توزين شده و به لوله‌هاي پلي‌اتيليني مناسب براي عصاره‌گيري انتقال يافتند. عصاره‌گيري با محلول كلريد كلسيم يك صدم مولار انجام شد و فسفر به روش رنگ‌سنجي آبي اندازه‌گيري شد. pH و كاهش وزن محيط كشت در طول زمان نيز اندازه‌گيري و محاسبه شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه حضور خاك فسفات نه‌تنها فسفر محلول را افزايش نداد بلكه حتي با كاهش آن همراه بود و افزايش سطح خاك فسفات با كاهش هر چه بيش‌تر فسفر محلول همراه شد. به‌صورت كلي در رطوبت 200 درصد وزني فسفر محلول بيش‌تري آزاد شد. بيش‌ترين فسفر محلول در تيمار A. niger در رطوبت 200 درصد و سطح يك: هشت خاك فسفات در روز شصت به‌دست آمد. فسفر محلول در حضور قارچ جدايه بيش‌تر روند كاهشي داشت هر چند اين قارچ رشد بيش‌تري نسبت به A. niger نشان داد. روند تغييرات pH با فسفر محلول معكوس بود و با كاهش pH فسفر محلول افزايش يافت. كاهش وزن نمونه‌ها در حضور قارچ نسبت به شاهد بيش‌تر بود و كاهش وزن در محيط حاوي جدايه نسبت به A. niger بيش‌تر بود كه مي‌تواند نشان‌دهنده رشد بهتر جدايه در بستر پوسته برنج باشد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه تركيب محيط كشت براي تهيه كودهاي زيستي فسفر اهميت به‌سزايي داشته و پژوهش‌هاي بيش‌تري را مي‌طلبد.

Background and Objectives: Direct application of Rock phosphate (RP) could be a suitable substitution for chemical P fertilizers, but due to many reasons RP application may not show desirable and satisfying efficiency in calcareous soils. A technique to increase RP solubility is the use of phosphorus (P) solubilizing microorganisms. Some of insoluble P compounds will be solubilized and transformed to available form by the activity of P solubilizing microorganisms. Dissolution of phosphate by P solubilizing microorganisms is dependent on the environmental conditions and the composition of the medium culture. Moisture content is one of the crucial factors which could affect RP and organic matter dissolution and microorganismsʹ activity and finally influence insoluble P compounds. Content of RP in the medium is the other important factor and high content of RP could result in the decrease of soluble P. Present study conducted in order to study the effect of two fungal species, moisture content and rock phosphate content on water soluble phosphate (WSP), pH and changes of medium weight with time. Materials and Methods: The used fungi in the present study were Aspergilus niger and an isolate from Koh sepid Lar Yasouj phosphate mine. The experiment performed as factorial in a completely randomized design with three rock phosphate (RP) levels (zero, 1:8 and 1:4 RP: rice husk), two moisture content (100 and 200% w/w) and fungi at three levels (control, the isolate and A. niger) with three replications as batch experiment in test tube for 60 days. Moisture content was adjusted to the specified level in sterile condition and by sterile deionized water by weighing each three days during incubation period. At 10, 30 and 60 days three tubes were removed of each treatment and dried under 70 ?C. Samples were weighed and transferred to suitable polyethylene tubes for extracting soluble P. Soluble P extraction was carried out by 0.01 M CaCl2 and P determined by blue method colorimetry method. pH and mass reduction of culture medium were also measured and calculated. Results: Results showed that presence of RP not only did not increase but even decreased WSP and the increase of RP content was associated with more reduction of soluble P. Generally, WSP increased with moisture increase to 200%. The highest WSP was achieved in the presence of A. niger on 200% moisture level and 1:8 RP on 60d. Water soluble P showed a decreasing trend in the presence of the isolate though it had a higher growth than A. niger. The trend of pH changes was reverse to WSP and pH decrease increased WSP. Sample weight reduction was higher in the presence of fungi than control and sample weight reduction was higher in the presence of isolate than A. niger which may show better growth of the isolate in rice husk medium. Conclusion: Results of the present study suggest that medium composition and condition is important on P solubilization and need more attention.