نقش جوامع روستايي در حفاظت از مراتع در شهرستان ماهنشان

The Role of Rural Communities in Conservation of Rangelands in Mahneshan Township

هدف پژوهش حاضر بررسي اقدامات دامداران روستايي وابسته به مراتع در حفاظت از مراتع و تحليل عوامل موثر بر آن، با استفاده از يك روش‌شناسي تركيبي پيمايش و مطالعه موردي است. داده ها از طريق بررسي طرح هاي مرتع‌داري، گروه هاي متمركز، پرسشنامه با نمونه اي تصادفي متشكل از 204 بهره بردار روستايي در شهرستان ماهنشان گردآوري گرديدند. داده ها با استفاده از نرم افزارهايSPSS20 و Amos20 تجزيه و تحليل شدند. يافته ها نشان داد، دانش بهر ه برداران درباره نقش، اهميت و عوامل موثر بر تخريب مراتع نسبتاً بالا بود. اقدام آنها در مورد عمليات مكانيكي در حد كم گزارش شد. اقدام بهره برداران در زمينه عمليات بيولوژيك و مديريت چرا با متغيرهايي همچون اجراي طرح هاي مرتع‌داري، تعامل بهره برداران با نهادهاي بيروني، شركت در دوره هاي ترويجي، سطح تحصيلات و سطح اراضي زراعي و باغي رابطه مثبت و معني داري داشت. همچنين، بر اساس نتايج حاصل از تكنيك تحليل مسير، 37 درصد از واريانس اقدام بهره برداران در مورد حفاظت از مراتع به‌وسيله متغيرهاي اقدامات اصلاحي - احيايي مراتع، دانش افراد در مورد اقدامات حفاظتي، روابط با كارشناسان منابع طبيعي، تحصيلات، پرورش زنبورعسل و شركت در دوره هاي ترويجي تبيين شد به طور كلي، فعاليت هاي ترويجي و روابط با كارشناسان در افزايش دانش بهره برداران و اقدام آنها در حفاظت و بهرهبرداري پايدار از مراتع تاثيرگذار است.

The aim of this study was to investigate the action of rangeland-depended livestock holders regarding rangeland conservation, including protection and rehabilitation activities and to analyse relevant influencing factors, using a mixed method of survey and case study. The data were collected through analysing existing documents, focus groups, semi-structured and structured interviews using questionnaires submitted to 204 rural livestock holders in the Mahneshan Township. The quantitative data were analysed using SPSS and AMOS software. According to the results farmers’ knowledge regarding the role, importance and factors affecting rangeland degradation was relatively high, however they had a low level of knowledge and action about mechanical conservation techniques. The action of livestock holders in terms of biological conservation activities and grazing management showed a positive and signifincat corrletaion with variables such as implementing of rangeland projects, their interaction with external institutions, participating in extension training courses, education level and irrigated and rainfed agricultural land size. Moreover, based on a path analysis, 37% of the variance of the farmers’ actions regarding the rangeland conservation was explained by the variables such as rangeland rehabilitation actions, farmers’ conservation knowledge, farmers’ interaction with natural resources experts, beekeeping, and participating in extension training courses. Promotional and extension activities and farmers’ interaction with experts have a positive effect in enhancing farmers’ knowledge and actions for sustainable rangeland use and conservation.