پاسخ هاي فيزيولوژيكي و سيتوژنتيكي سه نژادگان انگور در پاسخ به تنش سرما در شرايط درون شيشه اي

Physiological and Cytogenetical Responces of Three Grapevine Genotypes Reactions to Cold Stress under In Vitro Conditions

تنش سرما و يخبندان موجب تغيير در فرايند هاي فيزيولوژيكي و زيست شيمايي گياه مي شود. نژادگان هاي مختلف انگور واكنش هاي متفاوتي نسبت به سرما دارند و بنابراين انتخاب نژادگان هاي متحمل، موثرترين روش براي اجتناب از خسارت سرما به شمار مي رود. استفاده از كشت درون شيشه اي، از روش هاي كارآمد جهت گزينش گياهان متحمل به سرما مي باشد. در پژوهش حاضر پس از توليد پينه از گره هاي شاخه هاي يك ساله جوان، سه نژادگان انگور بيدانه سفيد، عسكري و دم روباهي، زير مريستم اصلي با اندازه 8/0 سانتي متر، جهت اعمال خوسرمايي به مدت 24 شبانه روز در شرايط تاريكي و دماي 4 درجه سلسيوس قرار گرفت. مقدار پرولين، قند هاي محلول، پروتيين، درصد ماده خشك و سطح چندگاني در پينه هاي سازگار شده و شاهد بررسي و در دماهاي مختلف يخ زدگي آزمون زنده ماني انجام شد. بيشترين انگيزش پينه (4/92%) در غلظت هاي 5 و 10 ميكرومولار توفوردي و بيشترين انگيزش پينه (5/93%) در غلظت 5 ميكرومولار نفتالن استيك اسيد در تركيب با 1 ميكرومولار بنزيل آدنين به دست آمد. در نژادگان عسكري در شرايط دماي پايين، كمترين مقدار پرولين (7/2 ميكروگرم بر گرم ماده خشك) مشاهده شد. با اعمال خوسرمايي، مقدار پرولين، درصد ماده خشك و پروتيين كل افزايش يافت كه اين افزايش در نژادگان بيدانه سفيد و دم روباهي بيشتر از عسكري بود. يافته هاي اين پژوهش، پيشنهاد مي نمايد كه در بين سه نژادگان مورد مطالعه، بيدانه سفيد، تحمل بيشتري به دماهاي يخ-زدگي نشان داد. همچنين در بررسي تاثير سرما بر سطح چندگاني نژادگان ها، در نژادگان هاي مورد مطالعه ثبات سطح چندگاني و پايداري ژنتيكي مشاهده شد كه از نظر ريزافزايي و افزايش درون شيشه اي مي تواند با اهميت -باشد.

Low temperature stress, cause many physiological and biochemical process in plants. Different genotypes of grapes show diverse reaction to cold stress and therefore so, the selection of cold tolerant genotypes is the most effective method to avoid frost damages. In vitro culture is efficient methods for selecting cold tolerant plants. Callus was formed in three grapevine genotypes; including Bidaneh Sefid, Dom-rubahi and Askari, and then callus were incubated for cold accilimation, a period of 24 days in darkness at 4°C. The contents of soluble sugar, proline, dry weight precentage and the ploid level in acclimated and control callus have been measured. Also, survival test at different freezing temperatures were conducted. Maximum callus induction was obtained in the medium containing 5 and 10 µM of 2, 4-D and 5 µM NAA in combination with 1 µM BA. In the Askari genotype, in terms of low temperature, low proline content was observed. By making cold acclimation, proline, dry matter and total protein increased that, the increase in Bidaneh Sefid and Dom-rubahi was more than Askari. The results of this study suggested that the three genotype understudy, Bidaneh Sefid, showed greater resistance to freezing temperatures, as well as the effect of cold on ploidy level genotypes, stable ploidy level and genetic stability was observed, and that is the most important based on the in vitro micropropagation and proliferation of studied genotypes.