تأثير مصرف زئوليت در تلفيق با كودهاي شيميايي و آلي بر عملكرد كمّي و كيفي آفتابگردان

Effect of zeolite application in combination with chemical and organic fertilizers on quantitative and qualitative traits of sunflower

به منظور بررسي تأثير كاربرد زئوليت در مصرف تلفيقي ‌با كودهاي آلي و شيميايي در سامانه هاي حاصلخيزي متداول تلفيقي و ارگانيك برعملكرد، اجزاء عملكرد و ويژگي هاي كيفي آفتابگردان(Helianthus annuus L.)، آزمايشي مزرعه اي در سال زراعي 1390 اجرا شد. آزمايش در مزرعه ي تحقيقاتي دانشكده ي كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 11 تيمار و سه تكرار اجرا گرديد. تيمارها در سه دسته شيميايي، آلي و تلفيقي با و بدون زئوليت مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه تيمارهاي مختلف كودي بر اكثر صفات مورد بررسي شامل عملكرد دانه و اجزاي آن، عملكرد روغن و غلظت عناصر در برگ در سطح آماري يك درصد تأثير معني‌داري داشتند. حداكثر عملكرد دانه به عنوان مهم‌ترين صفت مورد بررسي از تيمار تامين ۵۰ درصد نيتروژن مورد نياز گياه از طريق كود دامي كمپوست شده زئوليتي همراه تأمين 50 درصد از نيتروژن از طريق كود شيميايي اوره به مقدار 2539 كيلوگرم در هكتار به دست آمد. در تمامي روش هاي تغذيه اي، كاربرد زئوليت نسبت به عدم مصرف آن سبب افزايش عملكرد روغن گرديد. بيشترين مقدار عملكرد روغن از تيمار تأمين 50% نيتروژن از طريق كمپوست دامي همراه با تأمين 50% نيتروژن از طريق اوره و با كاربرد 9 تن در هكتار زئوليت (به ميزان 1165 كيلوگرم بر هكتار) به دست آمد. در نهايت مي‌توان تأمين نيتروژن مورد نياز گياه از طريق سيستم تلفيقي كود شيميايي و دامي از منبع كمپوست زئوليتي را به‌عنوان تيمار برتر و گامي در راستاي كاهش مصرف نهاده هاي شيميايي و تحقق اهداف كشاورزي پايدار معرفي نمود.

In order to investigate the effects of zeolite in combination with chemical and organic fertilizers, applied in conventional and organic cropping systems, on sunflower quantitative and qualitative traits, an experiment was carried out in 2011. The experiment was conducted in the research farm of Tarbiat Modares University, Tehran, Iran, in the base of a randomized complete blocks design with eleven treatments and three replicates. The treatments were divided into different groups (chemical, organic and integrated) with and without zeolite. The results indicated that different treatments had significant effect on most of the traits such as kernel yield, yield components, oil yield and nutrient content in the leaves (at the 1% level). The maximum kernel yield (2539 kg ha-1), as the most important trait, was found when 50% of required nitrogen was supplied from zeolite composted cattle manure and the rest was provided by chemical fertilizer (urea). In all nutrition methods, zeolite application improved the oil yield trait. The highest oil yield (1165 kg ha-1) was obtained when 50% of required nitrogen was supplied from composted cattle manure and the rest was provided by chemical fertilizer (urea) with 9 tons per hectare of zeolite. Overall, supplying required nitrogen from both chemical and organic sources along with zeolite application can be considered as a great step towards reducing chemical input application to achieve sustainable agriculture goals.