ارزيابي آثار سدسازي بر تغييرات كاربري اراضي زير حوضه‌هاي غرب - جنوب و درياچه اروميه با تصويرهاي ماهواره‌اي

Impact Assessment of Dam Construction on Land Use Changes in the Western and Southern Catchments of Lake Urmia Using Satellite Images

در اين تحقيق آثار سدسازي بر تغييرات كاربري اراضي و سطح آب درياچه اروميه در يك دوره 40 ساله بررسي شد. بدين منظور، داده‌هاي رقومي از ماهواره لندست با سنجنده‌هاي MSS، TM و OLI براي سال‌هاي 1354، 1368، 1385 و 1393 تهيه شد و در مجموع 38 تصوير ماهواره‌اي براي تجزيه و تحليل و طبقه‌بندي به كار برده شد. طبقات مورد نظر كه شامل كشاورزي آبي، آب، مرتع، انسان‌ساخت، نمك‌زار و بدون پوشش گياهي بودند با توجه به هدف مطالعه جدا شدند. ارزيابي آشكارسازي تغييرات نشان داد به طوركلي در طي اين مدت طبقات آب و مرتع با كاهش سطح روبه‌رو شده است و طبقه‌هاي كشاورزي آبي، نمك‌زار، بدون پوشش گياهي و انسان‌ساخت افزايش مساحت را داشته‌اند. در اين بين طبقه آب بيشترين كاهش مساحت را داشته و از طرف ديگر اين طبقه كشاورزي آبي بوده كه بالاترين نرخ تغييرات افزايشي در آن انجام شده است. نتايج ارزيابي آثار به روش رهيافت تجزيه و تحليل سيستمي با در نظر گرفتن پارامترهايي از جمله سطح كشت، رشد جمعيت، ميزان بارندگي، دبي ورودي، سطح تراز آب درياچه نشان داد كه در بازه اول آثار سدسازي پايين بوده و اين عوامل طبيعي بوده‌اند كه آثار زيادي بر تغييرات آب درياچه داشته‌اند و اما در بازه دوم و به خصوص بازه سوم شدت آثار احداث سدها بر تغييرات كاربري اراضي منطقه و سطح آب درياچه بيشتر نمود پيدا كرده است.

In this study, the impact of dams on land use changes and water level of the lake Urmia in a 40-year period were studied.For this purpose, the digital data for 1354, 1368, 1385 and 1393was prepared using MSS, TM and OLI sensors of Landsat and a total of 38 satellite image was used for the analysis and classification. Then, desired classes including irrigated agriculture, water, pasture, man-made, salt marsh and no vegetation were separated. Results showed that generally, in this area during the study period the area of water and pasture cover decreased, while the areas of irrigated agriculture, saltmarsh, no vegetation area and man-made classes have increased. Moreover, although the area of water class has experienced the most significant decline, the irrigated agriculture has enjoyed the highest grows rate. The results of the system analysis showed that considering parameters such as population growth, precipitation level, input water flow (of the lake), during the first interval the impact of the dams were limited while the natural parameters have a high impact on the water level of the Lake. But in the second and especially third periods the severity of the impact of the dams on the land use changes and reducing the water level of the lake has been more evident.