نقش جوامع محلي در حفاظت از گونه هاي در خطر انقراض حيات وحش (مطالعه موردي: گوزن زرد ايراني در استان خوزستان)

The Role of Local Communities in Conserving Endangered Species (Case study: Persian Fallow Deer in Khuzestan Province, Iran)

گوزن زرد ايراني، به عنوان يك گونه در خطر انقراض، به صورت طبيعي تنها به گستره كوچكي از زيستگاه هاي پيرامون رودخانه هاي دز و كرخه در استان خوزستان محدود شده است. در حال حاضر، اطلاعات قابل استناد چنداني در مورد وضعيت بوم شناختي اين گونه در زيستگاه هاي طبيعي در دسترس نيست. هدف از پژوهش حاضر، دستيابي به يك ارزيابي قابل اتكا از سطح دانش جوامع محلي و اهميت حفاظتي گوزن زرد ايراني در ميان جوامع ياد شده است. به اين منظور، با استفاده از 500 پرسشنامه پاسخ دار، همراه با مصاحبه حضوري و توزيع تصادفي - سيستماتيك، نظرات ساكنين محلي شهرستان هاي دزفول، انديمشك و شوش (27 مركز جمعيتي) دريافت شد. بيش از 56% مشاركت كنندگان از حضور گوزن زرد در پيرامون دز و كرخه آگاهي نداشتند. حدود 4/ 16% پاسخ دهندگان (عمدتاً افراد مسن) ادعا كردند كه گوزن زرد را در زيستگاه هاي طبيعي منطقه مشاهده كرده اند. حدود 73% پرسش شوندگان اعلام كردند كه براي مشاهده اين گوزن در زيستگاه هاي طبيعي منطقه، تمايل زياد يا خيلي زيادي دارند. بيش از نيمي از افراد سطح تمايل به پرداخت خود به منظور يك بار مشاهده گوزن زرد را بين 40000-20000 ريال اعلام نمودند. بيشتر افراد (4/ 86%) مهم ترين عوامل تهديدكننده اين گونه را، شكار غيرمجاز و تخريب زيستگاه مي دانستند. تضمين حفاظت و بقاي پايدار گوزن زرد براي بيشتر افراد (8/ 67%) از اهميت زياد يا خيلي زياد برخوردار است. سطح تمايل به پرداخت به منظور تشكيل يك صندوق مالي براي حفاظت بهتر اين گوزن، ساليانه مبلغي بين 300000-20000 ريال برآورد شد. در نظر گرفتن رويكردهايي مانند افزايش دانش جوامع نسبت به اهميت زيستي و حفاظتي گوزن زرد ايراني و معرفي آن به عنوان يك گونه كشتي پرچم دار و استفاده از پشتوانه حمايت هاي مردمي مي تواند موفقيت هاي بيشتري را در مديريت گونه به دست دهد.

Nowadays, dispersal of Persian fallow dear (Dama mesopotamica) is restricted to the forests and woodlands near Dez and Karkheh rivers in southwestern Iran. However, there are no reliable data for the species from these regions in recent years. The present study aims to assess the knowledge of local communities and the importance of the endangered species from the perspective of the human communities. A total of 500 respondents belong to 27 localities (situated in Dezful, Shush and Andimeshk counties) surrounding the study area were interviewed representing different local communities. The respondents were selected randomly to avoid serious bias. The findings showed that more than 56% of the respondents did not even know that the fallow deer is one of the wildlife species in the study area. About 16.4 percent of people (mainly older people) claimed to have seen the species in natural habitats of Dez and Karkhe protected areas. Moreover, roughly 73 percent of respondents claimed that they have a high willingness to observe the Persian fallow deer in natural habitats of the study area. In this respect, more than half of participants are willing to pay from one to 1.5 dollars per one to observe deer in the protected areas. The majority of respondents (86.4%) believed that poaching and habitat destruction are the most important factors threatening the Persian fallow deer in the study area. Gaurenteed sustainable conservation is of high importance for most people (67.8%). The willingness to pay in order to establish a fund for conservation of Persian fallow deer was estimated between one to seven dollars annually. Raising community awareness of Persian fallow deer biology and its national and global importance, introducing the species as a flagship and using community-based management were recommended as suitable conservation strategies for the Persian fallow deer.