ارزيابي توجيه پذيري خلق پول به وسيله سيستم بانكي در نظام بانكداري اسلامي

قابليت خلق پول به وسيله بانك هاي تجاري، اين سوال را به وجود مي آورد كه آيا اين پديده از ديدگاه ارزش ها و اهداف اقتصادي اسلام قابل دفاع و تاييد است؟ مخالفان خلق پول بانكي آن را ضد ثبات، نقض كننده اصول اخلاقي، ناعادلانه، ناقض قدرت دولت در اعمال حق حاكميتي انتشار پول و محرك فعاليت هاي فاقد اولويت اجتماعي معرفي كرده و مدافعان بر مزاياي آن به ويژه فراهم سازي اعتبار براي بسط توليد پافشاري مي كنند. متفكران مسيحي بر اين عقيده هستند كه خلق پول بانكي از جهت سازگاري با ملاك هاي ديني مردود است. در ادبيات اقتصاد اسلامي نيز گرايش غالب در بين محققان، رد توان خلق پول به وسيله نظام بانكي از حيث سازگاري با معيارهاي ديني است. پژوهش پيش رو با پافشاري بر دو معيار اصلي عدالت و مولديت، خلق انعطاف پذير پول به وسيله نظام بانكي را به صورت بالقوه امكاني در جهت گسترش توليد و تحقق هدف آباداني معرفي كرده؛ اما ميزان فعليت يافتن آن را موضوعي مرتبط با عوامل موثر بر مقصد تخصيص اعتبارات بانكي مي داند. از ديدگاه معيار عدالت، خلق پول بانكي به جهت اتكاي به امتيازات تبعيض آميز و همچنين آثار توزيعي منفي، در هر دو معناي برابري در فرصت ها و توازن در نتايج، مردود ارزيابي شد؛ ازاين رو همسوسازي خلق پول بانكي با اغراض اقتصادي دين، مستلزم تمهيد سازوكار هايي جهت تطابق مقصد اعتبارات بانكي با اولويت هاي اجتماعي، تخفيف آثار منفي توزيعي، در كنار بازشناسي سهم دولت (جامعه) از سهم بانك در منافع خلق پول و ماليات ستاني آن است.