تبيين فرايند شهرگريزي (couterurbanization) در منطقه كلان شهري اصفهان (Isfahan metropolis area)

Elucidate counter-urbanization process in Isfahan metropolitan area

شهرگريزي با تعاريف گوناگون در ادبيات پژوهش مطرح شده و تعريف آن بر افزايش جمعيت شهرهاي كوچك(small cities) در فرايند رشد و توسعه شهرها دلالت دارد. در اين پژوهش، براساس داده هاي جمعيتي، مهاجرتي، آمدوشدهاي روزانه(commuting) و محرك هاي مهاجرتي، سعي شده است با بهره گيري از روشي اكتشافي به بررسي پديده شهرگريزي در منطقه كلانشهري اصفهان پرداخته شود. نتايج نشان مي دهد كه افزايش جمعيت در طي دورهاي مختلف از شهرهاي بزرگ به نفع شهرهاي كوچك و خارج از محدوده كلانشهري تغيير جهت داده است. به صورتي كه در فواصل نزديك به شهر اصلي رشد جمعيت كمتري در طي دهه اخير مشاهده مي شود. با توجه به مهاجرت و اثربخشي مهاجرت (migration effectiveness)بر جمعيت و همچنين محرك هاي مهاجرتي در منطقه مي توان بيان داشت كه عواملي مانند دستيابي به مسكن بهتر و شغل از جمله مهمترين محرك ها در افزايش جمعيت شهرهاي كوچك در پيرامون شهر اصلي بوده است. همچنين كاهش آمدوشد روزانه جمعيت با فاصله گرفتن از شهر اصلي نشان مي دهد كه شهرهاي با فاصله گرفتن از شهر مركزي از استقلال عملكردي بيشتر برخوردارند. همچنين براساس مدل برگشت تمركز (polarization reversal)و بررسي فرايندهاي تحولات جمعيتي در منطقه كلانشهري، تحولات جمعيتي از مركز به پيرامون مشاهده مي شود كه در هر دوره به كاهش جمعيت شهر اصلي و افزايش جذب جمعيت در شهرهاي كوچك منجر شده است. در مجموع مي توان بيان داشت كه منطقه كلانشهري اصفهان از يك مرحله شهرنشيني به مرحله شهرگريزي وارد شده است.

Counter-urbanization has been defined with many definitions in research literature as increasing of the small town population in the process of urban expansion and development. This study investigates the counter-urbanization process in Isfahan metropolitan area based on an exploratory method using the population and immigration data, diurnal commuting, and the immigration motivators. The results show that, during different periods, population growth has been changed from the greater cities’ metropolitan area to the small towns. So that, there is less population growth near the main greater cities during the last decade. Regarding the immigration as well as migration effectiveness over the population, and immigration motivators, it can be said that the most important parameters of small towns’ expansion near the greater cities are better habitation opportunities, and finding better jobs. Furthermore, decreasing the diurnal commuting close to the greater cities shows that small towns, which are farther from the greater city, have more autonomy. In addition, based on polarization reversal model, and population development investigation in metropolitan areas, there are population development from the greater cities’ centre to the periphery area, which is leaded to decrease the population of the main greater city, and increase the population absorption in small towns. Consequently, the urbanization of Isfahan metropolitan area has entered to a counterurbanization phase.