بررسي غني‌شدگي، سمناكي و خطر بوم‌شناختي فلزات سنگين در رسوبات سطحي رودخانه بهمنشير آبادان

Investigation of enrichment, toxicity and ecological risk of heavy metals in Bahmanshir River surface sediments

در سال‌هاي اخير آلودگي فلزي در محيط‌زيست آبي به علت سميت، فراواني و پايداري در محيط، توجه جهان را به خود جلب كرده است. اين تحقيق به‌ منظور تعيينغلظت،منشأ وسميت فلزات سنگين (كروم (Cr، مس ,(Cu روي( Zn) ، سرب(( Pb، نيكل ( Ni) ، آرسنيك( (As، منگنز,(Mn) و آهن (Fe)) در رسوبات بستر رودخانه بهمنشير انجام‌شده است. در اين مطالعه تعداد14 نمونه رسوب سطحي از عمق 0تا10 سانتي‌متري رسوبات كف بستر با نمونه‌گير گرب برداشته شد. جهت تعيين غلظت فلزات سنگين از دستگاه ICP-OES استفاده شد. پارامترهاي فيزيكي شيميايي رسوبات (اسيدينگي (pH) و مواد آلي ) توسط روش‌هاي استاندارد اندازه‌گيري شد. به‌منظور ارزيابي آلودگي رسوبات به فلزات سنگين شاخص‌هاي ضريب غني‌شدگي، خطر بوم‌شناختي،و پتانسيل سمناكي حاد محاسبه شد. نتايج، آلودگي متوسط رسوبات به فلزات نيكل و كروم؛و سطح خطر كم رسوبات را نشان داد. تحليل‌هاي آماري انجام‌شده نشان مي‌دهد كه فلزات مس،روي،سرب و كروم داراي منشأ انساني ؛ آرسنيك ناشي از منابع زمين زاد ؛و نيكل داراي هردو منشأ انساني و زمين زاد است.

In recent years, metal contamination in the aquatic environment has attracted global attention owing to its environmental toxicity, abundance and persistence. This study was carried out to determine the concentration, origin and toxicity of heavy metals (Fe,Mn,As,Ni,Pb,Zn,Cu,Cr) in surface sediments of Bahmanshir River.14 surface sediment samples (0-10 cm) were collected using a grab sampler. Concentration of heavy metals was measured using ICP-OES method. Physico-chemical parameters (pH, Organic Matter (OM)) of sediment were determined by standard methods. In order to assess sediment contamination to heavy metals, different indices, Enrichment Factor, Potential acute toxicity and Ecological risk were calculated. The results showed moderate contamination of sediment with metals of Ni and Cr؛ and low risk level of sediments. The Statistical analysis showed that metals Pb,Zn,Cu,Cr may have originated from anthropogenic sources ; As can originate from natural process and Ni seems to have both natural and anthropogenic sources.