پهنه بندي نوزمين ساختي با استفاده از شاخص هاي ريخت سنجي در منطقه لالي – گتوند، خوزستان

Neotectonic zoning using morphometric indices in Lali - Gotvand area, Khuzestan

ارزيابي كمي اشكال و عوارض سطح زمين و محاسبه ي شاخص هاي ريخت سنجي رودخانه ها و مجراي رودها و پيشاني كوهستان ها از بهترين روش هاي بررسي زمين ساخت فعال مي باشد. گستره مورد مطالعه در پهنه فروبار دزفول، در كمربند ساده زاگرس چين خورده قرار گرفته است. در اين پژوهش با بهره گيري از مدل رقومي ارتفاع، زمين ساخت و ريخت زمين ساخت منطقه لالي - گتوند تفسير شده است در اين تحقيق براي تعيين فعاليت هاي زمين ساختي، با توجه به زمين ساخت كلي زاگرس ساده چين خورده و فروبار دزفول، سه شاخص پيچ وخم پيشاني كوهستان، نسبت پهناي كف دره به ارتفاع آن و شاخص طول شيب رودخانه در منطقه ي لالي - گتوند در شمال خاوري خوزستان مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. پس از محاسبه ي شاخص هاي مذكور و تلفيق لايه هاي اطلاعاتي آنها، نقشه پهنه بندي فعاليت نوزمين ساختي به صورت كمي در چهار رده خيلي فعال، فعال، نسبتاً فعال و غيرفعال تفكيك گرديد. با توجه به نتايج به دست آمده به ترتيب شاخص طول شيب رودخانه حداكثر فعاليت زمين ساختي را در شمال خاوري، شاخص نسبت پهناي كف دره به ارتفاع آن حداكثر فعاليت را در خاور، شمال خاوري و شمال باختري و شاخص پيچ وخم پيشاني كوهستان بيشترين فعاليت را در شمال خاوري، جنوب خاوري و مركز نشان مي دهد. نقشه ي پهنه بندي نوزمين ساختي نشان مي دهد بيشترين ميزان فعاليت زمين ساختي در شمال، شمال خاوري و مركز و كمترين فعاليت در جنوب است.

Quantitative assessment forms and effects of the Earth’s surface and calculation of morphometry indices of rivers, river channel, and mountain fronts are the best methods for investigation of the active tectonics. The studied area is located in Dezful Embayment zone of the Zagros Simply Folded Belt. In this study, the tectonics and regional morphotectonics of Lali - Gotvand area are interpreted using digital elevation model. This research analyzed three indices including mountain front sinuosity (Smf), ratio of valley width to valley height (Vf) and stream length-gradient index (Sl). The morphometry indices were analyzed to determine tectonic activity according to general tectonic of Simply Folded Zagros and Dezful Embayment in Lali - Gotvand region in the north east of Khuzestan. After calculating the noted indices and information integration layers, the neotectonic zoning map were prepared as tectonic activity in 4 categories: very active, active, relatively active and non-active. According to these results, maximum tectonic activities have occurred in the North East based on stream length-gradient index, in East, North East, South East based on ratio of valley width to valley height and in North East, South East and central part based on mountain front sinuosity, respectively. The neotectonic zoning map shows the highest activity in the North, North East and Center and the lowest activity in the South of the study area.