نگاهي ديگر به رويين‌تني اسفنديار در شاهنامه

Another View to Esfandiar's Invulnerability in Shahnameh

از جمله جذابيت‌هاي داستان رستم و اسفنديار، رويين‌تني اسفنديار است؛ پهلواني كه گمان مي‌رود از آسيب سلاح در امان است و به جنگ مردي مي‌رود كه ششصد سال است كه ديو و دَد را مغلوب خويش ساخته‌است. ليكن با كمال شگفتي، اين رويين‌تني نه تنها كارساز نيست، بلكه گويي شكست و مرگ اسفنديار را هم سرعت مي‌بخشد. اما چرا چنين مي‌شود؟ تأملي در شاهنامه ما را با ويژگي‌هايي از رويين‌تني آشنا مي‌سازد كه عبارتند از: 1ـ صفت رويين‌تني خاصّ اسفنديار و منحصر بدو نيست و پهلوانان ديگري هم بدان موصوف هستند. 2ـ علي‌رغم رويين‌تني، اسفنديار زره مي‌پوشد و آسيب مي‌پذيرد.3ـ اسفنديار خود هرگز بدين امر تصريح نكرده، ادعايي نداشته است. 4ـ همه، حتي آنان كه اسفنديار را رويين‌تن مي‌دانند، در نبرد او با رستم دل‌نگرانند و رستم را پيروز مي‌شمارند. 5ـ متن شاهنامه در باب چگونگي رويين‌تن شدن اسفنديار، كاملاً خاموش است. 6ـ در متن، تصريح غيرقابل تأويلي بدين معنا نمي‌يابيم كه رويين‌تني يعني آسيب‌ناپذيري. بنابراين، رويين‌تني اسفنديار بايد مفهومي ديگر داشته باشد. به گمان نويسنده، رويين‌تني در شاهنامه رمزي است از شكست‌ناپذيري؛ شكست‌ناپذيري متوهمي كه غالباً در ذهن مردم در باب پهلوانان بزرگ وجود دارد؛ معنايي كه در وقت رويارويي با مرگ فرو مي‌ريزد.

Esfandiar’s Invulnerability is one of the attractions in the story of ‘Rostam and Esfandiar’ in Shahnameh. Esfandiar is a hero who is believed to be safe against all kinds of weapon and goes to fight with a person who has defeated demons and devils for 600 years. Surprisingly, this Invulnerability is not helpful and even accelerates Esfandia’s failure and death. But why is this? With Contemplation in Shahnameh, we recognize the main features of invulnerability that can answer our questions: 1. Invulnerability is not uniquely assigned to Esfandiar and other heroes are described with it. 2. Though invulnerable, Esfandiar wears armor and is wounded. 3. Esfandiar has never claimed that he is Invulnerable. 4. All the people who consider Esfandiar as invulnerable worry about his fight against Rostam and believe Rostam will be the winner. 5. Shahnameh never reveals how Esfandiar became Invulnerable. 6. Finally, it is not clearly demonstrated in Shahnameh that Invulnerability means the person is never damaged. So, the Invulnerability of Esfandiar should have another meaning. This is a code of Invulnerability that is in people’s mind about heroes. The meaning will collapse against death.