الگوي اولويت بندي قطعات جاده هاي كوهستاني از لحاظ ريسك ريزش بهمن با بكارگيري احتمال برخورد وسيله نقليه

Prioritization Risk Model of Avalanch in Mountainous Roads

يكي از حوادث طبيعي كه احتمال وقوع آن در ماه هاي سرد سال و در جاده هاي كوهستاني وجود دارد بهمن است. اين پديده طبيعي در جاده هاي كوهستاني كشور نيز داراي سابقه مي باشد و موجب خسارت هاي جاني و مسدود شدن برخي از جاده هاي اصلي كشور شده است. اين موضوع به خصوص در مسيرهاي ارتباطي بين پايتخت و شمال كشور و جاده هاي كوهستاني شمالغرب و غرب كشور بيشتر مشهود مي باشد. به منظور پيشگيري يا كاهش حوادث ناشي از ريزش بهمن در گام ابتدايي بايد نقاط داراي ريسك بيشتر مشخص شوند و سپس راهكارهاي مناسب براي ايمن سازي آنها مدنظر قرار گيرد. با توجه به اينكه براي تعيين نقاط داراي ريسك بيشتر در پژوهش هاي گذشته تنها به معيارهاي زمين شناسي و منطقه اي توجه شده اما در اين مقاله يك الگوي تركيبي ارايه شده است كه علاوه بر معيارهاي مذكور، شاخص ترافيكي و پوشش گياهي روي دامنه نيز مدنظر قرار گرفته است. در پژوهش پيش رو علاوه بر مطالعات ميداني جهت برداشت اطلاعات عمق برف، شيب، پوشش گياهي، تعدد و تكرار ، احتمال برخورد با وسيله نقليه و تردد روزانه، مصاحبه با صاحب نظران جهت وزن دهي معيارها صورت پذيرفت و با استفاده از روش شباهت به گزينه ايده آل (TOPSIS) به اولويت بندي نقاط 10 گانه حادثه خيز شناسايي شده از نظر ريزش بهمن در جاده كرج-چالوس پرداخته شد. بررسي ها نشان مي دهد كه بيشترين اهميت در بين شاخص هاي منتخب مربوط به تعدد و تكرار بود. همچنين نتايج حاصل از اولويت بندي نقاط حادثه خيز در محور كرج- چالوس كه كيلومترهاي 62-63 و 63-68، 70 تا 74 بيشترين ريسك از نظر ريزش بهمن را دارند و بايد راهكارهاي ايمن سازي مناسب براي اين نقاط در اولويت قرار گيرد.

Avalanches are of highly probable natural disasters on mountain roads during cold seasons. This natural phenomenon is also a usual reason of road closures and casualties in Iran especially in roads between Tehran and northern cities and western and north-western roads. In order to preventing or reducing avalanche incidents، first، more risky points should be identified and next، suitable safety actions must be considered. Previous studies mainly use regional and geological data based on field inspections، whereas، several other parameters are considered in this study and a combined model is developed. The parameters are snow depth، side slope، vegetation، avalanche frequency، vehicle collision possibility، daily traffic count، and expert interview. Ten avalanche-prone points are identified in Karaj-Chalous road and are prioritized using method of TOPSIS. The results show that avalanche frequency is the most effective factor. Moreover، the results show that sections of 62+000-63+000، 63+000-68+000، and 70+000-74+000 are the most risky ones and safety solutions should be considered in these points.