اثر شدت چرا بر تراكم و تنوع بانك بذر خاك(مطالعه موردي: منطقه قوشه در استان سمنان)

Effect of grazing intensity on the density and diversity of soil seed bank (Case study: Ghoshah region, Semnan province)

آگاهي از خصوصيات كمي و كيفي بانك بذر خاك در اكوسيستم هاي مرتعي و تأثير عوامل مديريتي بر آن مي تواند يكي از راهكارهاي مناسب براي دستيابي به اهداف اصلاحي در محيط هاي طبيعي محسوب شود. در اين پژوهش، اثر شدت هاي چراي دام بر ويژگي هاي بانك بذر خاك در بوته زار هاي مناطق خشك استان سمنان در سال 1389مورد مطالعه قرار گرفت. منطقۀ نمونه برداري به وسعت 500 هكتار شامل مناطق چرا نشده (قرق 17ساله)، منطقه با شدت چراي متوسط و منطقۀ چراي سنگين (با انجام برآورد مقايسه اي برداشت اندام هوايي نسبت به منطقۀ قرق) به فاصلۀ نزديكي از هم تعيين شدند. در هر تيمار نمونه برداري از خاك به روش تصادفي سيستماتيك در قالب 20 پلات 1*1 مترمربعي به فواصل 50 متر از هم و در طول 4 ترانسكت به طول 200 متر انجام شد. نمونه برداري از خاك در داخل هر پلات از دو عمق ۰ـ۵ و 5ـ۱۰ سانتي متري و توسط آگر به شعاع 3 سانتي متر انجام شد. در هر تيمار در مجموع 20 نمونه و در مجموع 60 نمونه خاك جمع آوري و به محيط گلخانه منتقل شد. نمونه هاي خاك الك شده و داخل ظروفي به ابعاد 40*40 سانتي متري كشت شدند. پس از اتمام مرحلۀ كشت گلخانه اي، تراكم بذور هر گونه در واحد سطح برحسب تعداد در مترمربع محاسبه شد. با احتساب تراكم بذر هر گونه در مترمربع، نسبت فراواني هر گونه به نسبت كل گونه هاي موجود محاسبه شد. سپس با استفاده از شاخص تنوع شانون وينر، تنوع گونه اي در واحد سطح محاسبه شد. مقايسۀ داد ه ها در قالب طرح كاملاً تصادفي و با استفاده از آزمون تجزيۀ واريانس يك طرفه استفاده شد. مقايسۀ خصوصيات بانك بذر در دو عمق مورد مطالعه نيز با استفاده از آزمون تي استيودنت مستقل انجام شد. نتايج مبين تأثير معني دار شدت چرا و همچنين عمق خاك بر تراكم بذر است. هر دو تيمار چراي متوسط و سنگين تأثير معني داري بر تراكم بانك بذر خاك در واحد سطح نسبت به تيمار چرا نشده ايجاد كردند. بيشترين كاهش تراكم بذر بر اثر افزايش عمق در تيمار قرق و به ميزان 43/5 درصد محاسبه شد. اين مقدار كاهش براي تيمار چراي متوسط و سنگين به ترتيب 24/4 و 21/9 درصد برآورد شد. همچنين چراي دام با شدت متوسط تغيير معني داري در تنوع بانك بذر خاك نسبت به منطقۀ قرق در لايه هاي مختلف ايجاد نكرد، اما در تيمار چراي شديد، تنوع بانك بذر خاك در عمق اول (39/5 درصد) و عمق دوم (51 درصد) به طور معني داري كاهش يافت.

At this research, the effect of the grazing intensity on the features of the soil seed bank in shrub lands in arid zones in Semnan province was studied. The sling area (500 hectares) was determined including nograzing area (ungrazed 15 years), the moderate grazing intensity and the high grazing intensity area near the close of interval each other. In each treatment of soil sling, systematic sling was done within the 20 plots of 1 times 1 m intervals along 4 transect of 50 meters and a length of 200 m. Soil sles from each plot at depths of 05 and 510 cm and radius 3 cm was done by Auger. In each treatment, a total of 20 sles and finally 60 soil sles were collected and transferred to the greenhouse environment. Soil sles were planted with dimensions of 40 x 40 cm sieve containers. After finishing the greenhouse cultivation, seed density per unit area in terms of number of species per square meter was calculated. Considering the density of seeds per square meter, the ratio of frequency of each species to all species was calculated. Oneway ANOVA was used to compare the data. Independent student t test used to compare characteristics of the seed bank was also studied in tow depths. Results show a significant effect because the intensity and depth of seeding is. Both moderate and heavy grazing treatments were created impact on soil seed bank density per unit area. The highest and lowest seed density fluctuations due to the increased depth of the treatments nograzing (43.5%) and heavy grazing (21.9%) was estimated. The average grazing intensity not changes significantly in the soil seed bank diversity than Ungrazed areas in different layers. But in the heavy grazing, soil seed bank diversity was significantly decreased in the first depth (39.5%) and the second depth (51%).