اهميت تاج پوشش تك پايه‌هاي درختي در حفظ بانك بذر گياهان مناطق خشك (مطالعه موردي: زرين‌دشت، استان فارس)

Importance of individual tree patches on soil seed bank conservation in the arid regions (case study: Zarrin Dasht, Fars province)

اين مطالعه با هدف بررسي اثر تاج پوشش درخت كنار (Ziziphus spina-christi) بر خصوصيات بانك بذر خاك (تراكم، غناي گونه‌اي و تشابه بانك بذر با پوشش گياهي روزميني) در مراتع جنوب استان فارس انجام شد. جهت انجام اين مطالعه،40 پلات 4 متر مربعي در زير درخت كنار و محيط اطراف آن مستقر گرديدند و نمونه‌هاي خاك از دو عمق 5-0 و 10-5 توسط اوگر برداشت شد. پوشش گياهي روزميني نيز در فصل رشد گونه‌هاي گياهي شناسايي و ثبت گرديد. جهت مقايسه هريك از خصوصيات بانك بذر خاك بين دو منطقه (زيرتاج پوشش و خارج آن) از آزمون t جفتي استفاده شد. همچنين از اين آزمون جهت مقايسه هر يك از خصوصيات بانك بذر خاك بين دو عمق هر منطقه نيز استفاده شد. نتايج نشان داد كه تراكم، غناي گونه‌اي و تشابه بانك بذر خاك با پوشش روزميني در زير تاج پوشش درخت كنار بطورمعني‌داري بيشتر از فضاي باز اطراف آن مي‌باشد. ضمن اينكه تراكم و غنا گونه‌اي در عمق 5-0 بطور معني‌داري بيشتر از عمق 10-5 سانتي‌متر بود. مي‌توان گفت كه تاج پوشش گونه‌هاي درختي عاملي در جهت حفظ و ذخيره بانك بذر خاك گونه‌هاي گياهي بويژه علفيها مي‌باشد و بنابراين تاكيد بر حفظ آنها در مراتع خشك مي گردد.

This study aimed to investigate the effect of canopy cover of individual woody patches on soil seed bank characteristics viz. density, richness and the similarity between soil seed bank and above ground vegetation. The study was conducted in Mazayjan, Zarindasht, south of Fars province in 2013. Therefore, 40 4m2 plots beneath and outside of Ziziphus spina-christi (dominant woody species) were established. Soil samples were collected within two depths (0-5 and 5-10 cm) in each plots by augur to test the germination of the seeds buried in the soil in the greenhouse. Above ground vegetation was also estimated at the growth season. Paired t-test was used to compared soil seed bank characteristics between the two depths, and between inside and outside of the Z. spina-christi canopy cover. The results showed that seed bank density, richness and its similarity with above ground vegetation were significantly higher inside the patches than bare soil. Seed density and richness were significantly higher in the upper than lower layer of soil. As a result, in the dry region, the cover of woody plants is important in conservation of soil seed bank particular for herb species e.g. Asphodelus albus, Antigonon sp., Stipa capensis, Plantago stokessi and Geranium sp.