افزايش كارايي حشره‌كشي و رفع اثر تاخيري خاك دياتومه‌ي سايان عليه حشرات كامل شپشه‌ي برنج Sitophilus oryzae L. ، در تركيب با اسانس مورد Myrtus communis L.

چكيده در اين پژوهش، اثر حشره‌كشي خاك دياتومه‌ي سايان در تركيب با فرمولاسيون ام‌جي حاوي اسانس گياه مورد Myrtus communis L. روي حشرات كامل شپشه‌ي برنج Sitophilus oryzae، بررسي شد. پنج دز 125/0، 25/0، 5/0، 1 و 5/1 گرم سايان بر يك كيلوگرم غله در تركيب با چهار غلظت صفر و مقادير برآورد شده LC10، LC20 و LC50 ام‌جي (به ترتيب برابر با 1267، 1790 و 3451 ميكروليتر بر ليتر هوا) بررسي شدند. آزمايش‌ها در دماي ?C2±26، رطوبت نسبي %5±65 و 16:8 L:D انجام شدند. مرگ و مير حشرات كامل روي دانه‌هاي گندم پس از 24، 48 و 72 ساعت در چهار تكرار محاسبه گرديد. براي بررسي توليد نتاج، حشرات كامل زنده و مرده پس از 72 ساعت از ظروف حذف و تعداد حشرات كامل ظاهر شده (به تفكيك زنده و مرده) پس از 45 و 90 روز شمارش شد. درصد مرگ و مير در تركيب تيماري سايان به تنهايي پس از 72 ساعت نيز در دز 5/1 گرم بر كيلوگرم برابر با 66/16 درصد بود. استفاده‌ي تركيبي ظرف 24 ساعت باعث افزايش معني‌دار ميزان مرگ و مير شد به طوري كه طي 48 و به ويژه 72 ساعت بسيار قابل توجه بود و از حدود 80 درصد در تركيب تيماري LC10‌- 125/0 گرم بر كيلوگرم طي 48 ساعت به حدود 100 درصد در تركيب تيماري LC50- 5/1 گرم بر كيلوگرم رسيد. در هيچ يك از تركيب‌هاي تيماري حاوي اسانس نتاجي توليد نشد و نتاج نسل‌هاي F1 و F2 تنها در اثر استفاده‌ي انفرادي از سايان ظاهر شدند. نتايج اين تحقيق افزايش قابل توجه اثر حشره‌كشي خاك دياتومه‌ي سايان و نيز رفع اثر تاخيري آن (كاهش زمان درمعرض‌گذاري از حدود بيش از 14 روز به حدود 72 ساعت) را در تركيب با اسانس مورد نشان دادند كه مي‌تواند در امر مبارزه با آفات انباري مورد توجه قرار گيرد. واژه هاي كليدي: اثر تركيبي، ام جي، سايان، شپشه‌ي برنج، كارايي حشره كشي.

Abstract In this research, insecticidal efficacy of the diatomaceous earth Sayan® in combination with a plant pharmaceutical formulation MG® containing myrtle (Myrtus communis L.) essential oil was evaluated on adult Rice weevils Sitophilus oryzae. Five doses of 0.125, 0.25, 0.5, 1.0 and 1.5 g Sayan®/kg grain in combination with MG® at four concentrations of 0 and estimated LC10, LC20 and LC50 (equal to 1267.0, 1790.0 and 3451.0 µl/L air, respectively) were assessed. All experiments carried out at 26±2?C, 65±5% R.H. and L:D 16:8. Adults’ mortality was recorded after 24, 48 and 72 hrs of exposure. To determine progeny production at F1 and F2 generations, dead and alive adults were removed from treatment containers after the 72 hrs counts and containers were left at the same conditions for 45 and 90 days more. After these periods, emerged adults were counted (as dead or alive). Using Sayan® alone did not result in notable mortality even after 72 hrs so that at the highest dose of 1.5 g/kg it was 16.66%. Different doses and concentrations applied in combination increased the mortality significantly even after 24 hrs so that after 48 and especially 72 hrs it was highly notable and increased from about 80% by using LC10-0.125 g/kg after 48 hrs up to 100% by using the LC50-1.5 g/kg. No offspring produced by using treatments containing MG® essential oil but Sayan® applied alone resulted to progeny production in F1 and F2 generations. Results of this study indicated that applying the diatomaceous earth Sayan® in combination with the myrtle essential oil significantly increased the insecticidal efficacy of Sayan® and remedied dilatory effect of it (decreased the exposure interval form about more than 14 days down to about 72 hrs). This could be considered in the case of stored-products pest control. Keywords: Combined effect, Insecticidal efficacy, MG, Rice weevil, Sayan®.