مهار زيستي بيماري پاخوره گندم با جدايه هاي بومي استان فارس Pseudomonas fluorescens و Trichoderma harzianum

چكيده پاخوره ناشي از Gaeumanomyces graminis var. tritici از بيماري هاي مهم گندم در استان فارس است. پنج جدايه بيمارگر از بوته هاي بيمار گندم اين استان جداسازي شدند و درجه پرآزاري آن ها روي رقم الوند آزمايش شد. براي يافتن روش مهارزيستي بيماري، ابتدا توانايي بازدارندگي از رشد پرگنه جدايه هاي بيمارگر توسط جدايه-هاي بومي باكتريPseudomonas fluorescens و قارچ هاي Trichoderma harzianum و T. virens در كشت متقابل در شرايط آزمايشگاهي آزموده شد. سپس تاثير مايه زني سه جدايه برتر باكتري و دو جدايه T. harzianum به دو روش تيمار بذر و خاك در مهار بيماري ناشي از جدايه پرآزارتر بيمارگر در شرايط گلخانه آزمايش شد. در آزمون كشت متقابل، همه ريزسازواره ها توانايي بازدارندگي معني دار از رشد پرگنه جدايه هاي بيمارگر را نشان دادند. در شرايط گلخانه نيز جدايه هاي باكتري با هر دو روش مايه زني و جدايه هاي T. harzianum به روش تيمار بذر بيشترين تاثير را در كاهش بيماري داشتند، بنابراين امكان كاربرد آن ها براي مهار زيستي اين بيماري وجود دارد. توانايي جدايه هاي بومي استان فارس اين باكتري و قارچ در مهارزيستي بيماري پاخوره گندم براي نخستين بار گزارش مي شود. واژه هاي كليدي: پاخوره، گندم، فارس.

Abstract Take-all, cause by Gaeumanomyces graminis var. tritici is an important disease of wheat in the Fars province (south Iran). Five isolates of the pathogen were isolated from infected wheat plants of this province, and their virulence tested on Alvand cultivar. Biological control method of disease investigated with dual culture test of native isolates of Pseudomonas fluorescens, Trichoderma harzianum and T. virens in vitro, at first. Then impact of treatments of seed and soil with three top isolates of bacterium and two of T. harzianum were tested on disease severity caused by the most virulent isolate of the pathogen, under greenhouse condition. All microorganisms significantly reduced hyphal growth of pathogen isolates, in dual culture test. P. fluorescens isolates in two treatment methods, and isolates of T. harzianum in seed treatment were most effective in reduce disease severity, in greenhouse test, therefore it is possible to use them for biological control of the disease. Ability of Fars province native isolates of these bacterium and fungus in biological control of wheat take-all disease report for the first time. Key words: Fars, Take-all, Wheat.