توصيف و تحليل حذف همخوان در گويش بختياري در چارچوب واج شناسي بهينگي

Description and analysis of the consonant omission process in Bakhtiyari dialect based on the framework of optimality theory

فرايند حذف، ناظر بر فرايندي است كه طي آن يك واحد از زنجيره گفتار كاسته مي شود. حذف يك واج غالباً در آغاز، ميان و يا پايان واژه روي مي دهد.حذف كامل عناصر آوايي، اعم از همخوان و واكه، يكي از رايج ترين پديده ها در زبان هاي دنيا است. با توجه به اهميت اين موضوع ، پژوهش حاضر با هدف تحليل و توصيف اين فرايند در گويش بختياري منطقه جغرا فيايي ايذه به نگارش درآمده است. گردآوري داده هاي زباني به روش ميداني صورت گرفته، سپس اين داده ها به شيوه توصيفي- تحليلي بررسي شده اند. بدين منظور، سي ساعت از مكالمات گروهي پانزده نفر از گويشوران بومي در گروه سني شصت تا هفتاد سال ضبط گرديد. پس از آن، داده هاي زباني استخراج، دسته بندي و آوانويسي شدند. با بررسي داده ها در چارچوب نظريه بهينگي، مهم ترين محدوديت هاي حاكم بر صورت هاي بهينه، در طي عملكرد فرايند حذف در گويش بختياري مشخص شده است. بررسي ها نشان مي دهد، در طي عملكرد فرايند حذف، صورت هاي بهينه در گويش بختياري با رعايت شرايط محدوديت نشان داري و دريافت كمترين جريمه از محدوديت پايايي در سطح برون داد، برگزيده شده اند و به اين ترتيب در اين گويش محدوديت هاي نشان داري كه در تعيين برون داد بهينه نقش اساسي دارند، در سلسله مراتب محدوديت ها بر ديگر محدوديت ها تسلط دارند.

Omission refers to the elision of a segment during the production of a speech sound. Deletion of a segment usually occurs in initial، medial، or final positions of a word. Complete deletion of a segment included a consonant or a vowel regarded as one of the most common universal processes in phonology. Considering this fact، the present research aims at investigating the "deletion" process in Bakhtiyari dialect in Izeh. To get this end، the required data collected by field study via recording the sample data from speakers (age range between 60 to 70 years). Collected data were classified and transcribed. Descriptive –analytical method was used to analyze them within the theoretical framework of optimality. The results of our analysis showed dominating constraints on the optimal candidates during analyzing the process of segment deletion in Bakhtiyari dialect. In the process of omission، the optimal candidates selected in Bakhtiyari dialect by observing the "markedness constraints" and receiving the least penalization from the faithful limitation in the surface level. Thus، in this dialect، markedness constraints play the fundamental role in determining the optimal output dominates over the other constraints.