بازنمايي الهه آناهيتا در شواهد باستا ن شناختي

Representation of Anahita in archeological documents

آب در ايران باستان بسيار ارجمند بوده است. براي پاسداري و محافظت از آب، چند ايزد وجود داشته كه آناهيتا محبوب ترين آن ها به شمار مي آمد. محبوبيت و جايگاه آناهيتا را با بررسي در آثار هنر ي ايرا ن باستان مي توا ن مشاهده كرد. بي ترديد، وجود و استمرار باورهاي اساطيري و مذهبي برآمده از دل فرهنگ و تاريخ ايراني، مهم ترين عامل حضور هميشگي آناهيتاست. بنابراين، نقش آناهيتا نه تنها به منزله عنصري تجسمي در هنر، كه بيشتر دربردارنده مفاهيمي نمادي و بنيادين بوده است. اين تحقيق، به تجزيه وتحليل تجسمي نقوش آناهيتا و توصيف فضاها و تركيبات تصويري آن در هنر ادوار تاريخي ايران باستان از قبيل مهرها، سكه ها، نقوش برجسته ها و ظروف فلزي در دوران ساساني و مقايسه با مناطق و حوزه هاي فرهنگي ديگر پرداخته است. تحقيق از نوع كيفي و روش آن تحليلي تطبيقي است و چنين نتيجه گرفته مي شود كه هستي و وجود تاريخي آناهيتا متعلق به ميراث معنوي ايراني است كه صرفاً از جنبه مادي از مناطق و حوزه هاي فرهنگي ديگر چون؛ بابل، فنيقيه، يونا ن و روم باستان تأثير پذيرفته است.

Water has been highly esteemed in ancient Persia. There have been a few deities to preserve and protect water; Anahita was considered the most popular one. We can see Anahita’s popularity and stature by survival of the works of art in ancient Iran. No doubt, the most important factor is the permanent presence of Anahita is existence and continuity of mythological and religious beliefs arising out of the culture and history of Iran, Therefore, Anahita is not only considered as a visual element in art, but it is more consistent with fundamental concepts and symbols. The current study addresses an analysis of the visual motifs of Anahita and describes its spaces and image composition in art history of ancient Iran such as stamps, coins, reliefs and metal packaging in the Sassanid era. This research uses qualitative and comparative analytical methods. It is concluded that Anahita influenced historical and material culture of Babylon, Phoenicia, Greece and ancient Rome; but Anahita’s historical existence belongs to Iranian intangible culture.