مباني فلسفي صدرالمتالهين در اثبات علم تمام موجودات به خداوند

ملاصدرا در آثار خود از علم تمام موجودات به خداوند سخن گفته است. اين ديدگاه بر اساس مباني ويژه حكمت متعاليه او شكل گرفته است. غير از اصالت وجود كه اساس حكمت متعاليه در تمام مباحث است، مباني ديگري در اين بحث مورد توجه وي بوده است: وحدت تشكيكي وجود، عين الربط بودنِ معلول به علت، مساوقت علم با وجود و راه هاي غير فلسفي (آيات و روايات). تبيين هاي وي متناظر با مباني يادشده متفاوت است. او ديدگاه خود را به چند گونه تبيين نموده است كه لحاظ قاعده «العلم بذي السبب لا يحصل إلا من جهه العلم بسببه» و علم بسيط از جمله آن هاست. او در عين حال كه علم تمام موجودات به خداوند را اثبات كرده، گاه علم موجودات مادي به خداوند را نفي نموده است كه به ظاهر تناقض گويي است. گرچه ملاصدرا خود براي رفع اين تعارض اقدام كرده است، بايد گفت كه با توجه به مباني وي، چنين تعارضي رخ نخواهد داد.