بررسي تغييرات كيفيت هواي شهر تبريز از نظر غلظت آلاينده PM10 با تأكيد بر شاخص AQI و ارتباط آن با روند كاهش سطح آب درياچه اروميه در سال هاي 90-1387

Studying Air Quality Changes in Tabriz in Terms of PM10 Pollutant Density Using AQI Index and its Relation with Drop of Water Level in Uremia Lake during 2008-2011

زمينه و هدف: ذرات از آلاينده هاي اصلي از ديدگاه مخاطرات بهداشت عمومي، سلامتي و همچنين زيست محيطي مي باشد. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي روند ماهانه، فصلي، سالانه PM10 و تعيين ميزان تغييرات كيفيت هواي شهر تبريز با تكيه بر شاخص AQI و ارتباط آن با خشكي درياچه اروميه در سالهاي 90-1387T، به منظور تدوين برنامه اي دانش بنيان در جهت مديريت كنترل ريزگرد مي باشد. روش بررسي: اين مطالعه از نوع توصيفي تحليلي است. داده هاي مربوط به غلظت PM10 از سازمان محيط زيست شهر تبريز و داده هاي مربوط به تغييرات سطح درياچه اروميه از سازمان هواشناسي استان آذربايجان غربي جمع آوري شد. سپس داده ها براساس سال، فصل، ماه و شاخص كيفيت هوا بررسي و رابطه تغييرات سطح درياچه اروميه از سازمان هواشناسي استان آذربايجان غربي جمع آوري شد. سپس داده ها بر اساس سال، فصل، ماه و شاخص كيفيت هوا بررسي و رابطه تغييرات سطح درياچه اروميه با غلظت آلاينده توسط نرم افزار ver.21 SPSS تحليل شد. يافته ها: تغييرات غلظت PM10 در اين چهار سال اختلاف معناداري داشته ولي روند ثابتي نداشته است، به طوري كه در سال 87 غلظت آن 70±86/13 و در سال هاي 88، 89 و 90 به ترتيب به 73±92/69، 42± 87/40 و 60±83/63 ميكروگرم بر متر مكعب بوده است. فصول بهار و زمستان و ماه هاي ارديبهشت و اسفند به ترتيب با 95/57، 88/81، 98/01، 103/18 ميكروگرم بر متر مكعب بالاترين ميزان ذرات را داشته اند. نتيجه گيري: در طي سالهاي 1390-1387، در بين ماه هاي سال، اسفند و در بين فصول، بهار و زمستان بدترين كيفيت هوا را از نظر آلاينده نتيجه گيري: در طي سالهاي 1390-1387، در بين ماه هاي سال، اسفند و در بين فصول، بهار و زمستان بدترين كيفيت هوا را از نظر آلاينده PM10 داشتند كه به دليل شرايط جوي در زمان هاي ياد شده از يك سو و شرايط ويژه درياچه اروميه از نظر خشكي و ورزش بادهاي غالب از طرف درياچه به شهر تبريز از سوي ديگر مي باشد. لذا چندين عامل در افزايش ميزان ريزگردها، به خصوص ذرات خطرناك نمك تاثير دارند كه نياز به مديريت يكپارچه در جهت كاهش اين آلاينده وجود دارد.

Background and Objective: Particles are main pollutants from view point of general health and environmental issue. The aim of this research was to review the monthly, seasonal and annual trend of PM10 and to determine air quality using AQI and its relation with drop of water level in Uremia Lake during 2008-2011 in order to present a knowledge base plan to manage particles. Method: This study is a cross-sectional typr. The data on PM10 were collected from Departement of Environment in Tabriz and Meteorological Organization of West Azerbaijan Provence. Then, the obtained data were analyzed considering air quality index using SPSS ver.21 software. Results: During the four years (2008-2011), changes in concentration of PM10 were meaningful (P=0.001). The concentrations in 2008, 2009, 2010, and 2011 were 86.13±70, 83.63±60.87, 87.40±42, and 92.69±73 microgram per cubic meter, respectively. Spring, winter, May and March had the highest amount of partcles as 103.18, 98.01, 88.81, 95.57 microgram per cubic meter, respectively. Conclusion: Among the studied months, March and among the studied seasons, spring and winter possessed the worst air quality in terms of PM10. The reasons are intensity of particles entrance and environmental conditions during that period in one hand, and the worsen condition of Uremia Lake on the other hand. Therefore, several factors increase the amount of hazardous particles and salt particles effect. It can be condluded that there is a need for an integrated management to reduce these emissions.