پديد آورندگان :
سهرابي، نسترن دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي , عالي نژاديان بيدآبادي، افسانه دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم و مهندسي خاك , فيضيان، محمد دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه مهندسي آب , ملكي، عباس دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه مهندسي آب
كليدواژه :
آلودگي خاك , بار ميكروبي , عملكرد , آهن , مس , سرب , كادميم
چكيده فارسي :
استفاده از انجمن فاضلاب به عنوان يك كود ارزان قيمت و غني از عناصر غذايي در مناطقي از ايران رواج يافته است. انجمن فاضلاب در مقادير زياد مي تواند انباشته شدن فلزات سنگين در گياه را به دنبال داشته باشد. هدف از اين تحقيق بررسي اثر لجن فاضلاب شهري بر غلظت فلزات سنگين و برخي ويژگي‌هاي مورفولوژيك گياه كاهو بود. اين پژوهش در گلخانه‌ي تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان با پنج سطح لجن فاضلاب شامل تيمار شاهد (بدون لجن)، 25، 50، 75 و 100 تن در هكتار، در چهار تكرار و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي اجرا گرديد. نتايج تجزيه گياه نشان داد كه كاربرد لجن باعث افزايش معني‌دار غلظت فلزات آهن، مس، كادميم و سرب در اندام هوايي، ريشه و مغز ساقه كاهو گرديد. بيشترين غلظت آهن (به ميزان 6/16 ميلي‌گرم در كيلوگرم) در تيمار 100 تن در هكتار در اندام هوايي، بيشترين غلظت مس و سرب (به ترتيب به ميزان 1/49 و 1/20 ميلي‌گرم در كيلوگرم) در تيمار 100 تن در هكتار در ريشه كاهو و بيشترين غلظت كادميم (به ميزان 0/43ميلي‌گرم در كيلوگرم) در تيمار 100 تن در هكتار مغز ساقه كاهو مشاهده گرديد. همچنين نتايج نشان داد كه كاربرد لجن فاضلاب باعث افزايش معني‌دار وزن خشك اندام هوايي و ريشه، ارتفاع گياه، طول ريشه و شاخص سطح برگ كاهو گرديد، اما بر شاخص كلروفيل برگ تأثير معناداري نداشت. بيشترين مقدار براي صفات ذكر شده در تيمار 100 تن در هكتار لجن فاضلاب به دست آمد. در كاربرد لجن فاضلاب در كشاورزي توجه به غلظت فلزات سنگين سمي از جنبه‌ي مخاطرات آن شايان توجه است چرا كه استفاده مكرر و درازمدت اين مواد به‌ويژه در مقادير زياد مي‌تواند آلودگي خاك و انتقال اين عناصر به زنجيره‌ي غذايي انسان و حيوان را در پي داشته باشد. بنابراين با توجه به يافته‌هاي پژوهش حاضر در زمينه‌ي فلزات سنگين، توصيه مي‌گردد كه از لجن فاضلاب براي محصولات خوراكي استفاده نگردد. از طرف ديگر قبل از هرگونه توصيه‌اي جهت استفاده از لجن فاضلاب، حتماً لازم است براي هر منطقه با توجه به تركيب لجن فاضلاب، قبل از استفاده و توصيه براي كاربرد در اراضي كشاورزي، ابتدا بار ميكروبي آن مورد بررسي قرار بگيرد و با توجه به شرايط منطقه، نوع گياه و خصوصيات خاك منطقه، توصيه مناسب تدوين شود.
چكيده لاتين :
Use of sewage sludge as a cheap and nutrients-rich fertilizer has been common in some regions of Iran. But, using sewage sludge in large quantities can lead to accumulation of heavy metals in plant. The goal of this study was to evaluate the effects of sewage sludge on heavy metals concentrations in plants and some morphological characteristics of lettuce. This research was conducted in greenhouse of Faculty of Agriculture at Lorestan University. Treatments included five levels of sewage sludge: control (no sludge), 25, 50, 75 and 100 tons per hectare (t/ha), with four replications based on a completely randomized blocks design. Plant tissue analysis showed that sludge application significantly increased concentrations of Fe, Cu, Cd and Pb in lettuce shoot, root, and stalk. In 100 t/ha treatment, the highest concentrations of Fe (6.16 mg.kg-1) was in shoots and the highest concentrations of Cu and Pb, (1.49 and 1.20 mg.kg-1, respectively) was observed in the root and highest concentrations of Cd (0.43 mg.kg-1) was found in lettuce stalk. The results showed that application of sewage sludge significantly increased dry weight of biomass and root, plants height, root length, and leaf area index of lettuce, but had no significant effect on chlorophyll content. The highest amounts of these growth parameters were obtained in the treatment of 100 t/ha. Thus, because of concentration of heavy metals in sewage sludge, its long term application poses risk of heavy metal contamination in the soil and, consequently, health risk to the human and animal food chain. Therefore, according to the research results, it is recommended that sewage sludge should not be used for growing edible food crops. Indeed, before using sewage sludge in different farms, it is necessary to be examined for microbial load and suitable recommendations should be made based on local conditions, vegetation type, and soil characteristics.
