پديد آورندگان :
زارعيان، غلامرضا دانشگاه شهيد باهنر كرمان - دانشكده كشاورزي , فرپور، محمدهادي دانشگاه شهيد باهنركرمان - دانشكده كشاورزي , حجازي، مجيد دانشگاه شهيد باهنركرمان - دانشكده كشاورزي , جعفري، اعظم دانشگاه شهيد باهنركرمان - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
پتاسيم محلول , پتاسيم تبادلي , پتاسيم غيرتبادلي , پتاسيم ساختماني و كاني هاي رسي
چكيده فارسي :
ارتباط نزديكي بين شكل‌هاي متفاوت پتاسيم در خاك و خصوصيات فيزيكوشيميايي و كاني هاي رسي خاك وجود دارد. اين تحقيق به منظور بررسي ارتباط بين شكل هاي مختلف پتاسيم با خصوصيات فيزيكو شيميايي و كاني شناسي خاك‌هاي دشت قره باغ در استان فارس انجام گرديد. براي اين منظور 11 خاكرخ كه داراي بيشترين تنوع بودند انتخاب و آزمايشات فيزيكو شيميايي و شكل‌هاي مختلف پتاسيم براي همه افق ها و كاني شناسي رسي براي افق سطحي و زير سطحي خاكرخ ها انجام گرديد. شكل هاي پتاسيم شامل پتاسيم محلول، تبادلي، غيرتبادلي، ساختماني و كل تعيين شدند. مشاهدات صحرايي و بررسي نتايج آزمايشگاهي نشان داد كه خاك‌هاي مورد مطالعه در شش راسته انتي سولز، اينسپتيسولز، مالي سولز، آلفي سولز، هيستوسولز و اريدي سول قرار داشتند. كاني هاي عمده ي شناسايي شده شامل ايليت، كائولينيت، ورميكوليت، كلريت، اسمكتيت و پاليگورسكيت بودند. بطور كلي بجز پتاسيم محلول ساير شكل هاي پتاسيم با آهك و شن همبستگي منفي و با رس و ظرفيت تبادل كاتيوني همبستگي مثبت داشتند. بيشترين مقدار پتاسيم محلول در منطقه مطالعه (42/4 ميلي گرم در كيلوگرم) در خاك‌هاي هيستوسول با درصد بالاي كربن آلي (18/7 درصد) مشاهده گرديد. كمترين مقدار تمام شكل هاي پتاسيم در منطقه مورد مطالعه مربوط به خاك‌هاي انتي سول با بافت سبك (لوم شني) و آهك بالا ( 87/5 درصد) بود. در اين مطالعه، بيشترين پتاسيم تبادلي (286/6 ميلي گرم در كيلوگرم)، ساختماني (6607/1 ميلي گرم در كيلوگرم) و كل (7309/4 ميلي گرم در كيلوگرم) در خاك‌هاي آلفيسول ثبت شد. همچنين، بيشينه پتاسيم غيرتبادلي (505/70 ميلي گرم در كيلوگرم) در خاك‌هاي اينسپتي سول داراي خاصيت ورتيك با درصد بالاي رس (40/6درصد) و آهك نسبتاً كم (37 درصد) مشاهده گرديد. در خاك هاي مطالعه شده، كم بودن پتاسيم كل در هيستوسول ها باعث شد كه درصد نسبت توزيع پتاسيم محلول، تبادلي و غيرتبادلي به پتاسيم كل بيشترين مقدار باشد.
چكيده لاتين :
Different forms of potassium (K) in soils are closely related to clay minerals and soil physicochemical properties. The present research was conducted to investigate the relation between soil physicochemical and mineralogical properties with different forms of K in soils of Ghrehbagh plain, Fars Province. Eleven soil pedons with the maximum soil variation were selected. Clay mineralogy was determined for surface and subsurface horizons of each pedon, where physicochemical characteristics and different forms of K were analyzed for all horizons. Soluble, exchangeable, non-exchangeable, and structural K were among different forms of potassium studied. Entisols, Inceptisols, Mollisols, Alfisols, Histosols, and Aridisols were identified. Illite, kaolinite, vermiculite, chlorite, smectite and palygorskite were the dominant clay minerals investigated. Different forms of K (with the exception of soluble form) showed negative correlation with sand and calcium carbonate contents, but a positive correlation with clay and cation exchange capacity (CEC). In the studied area, the highest amount of soluble K (42.4 mg.kg-1) was observed in Histosols with a high percentage of organic carbon (18.7%). Results of the study showed that the lowest amounts of all different forms of K were found in Entisols with sandy loam texture and high CaCO3 content (87.5%). On the other hand, the highest amount of exchangeable (286.6 mg.kg-1), structural (6607.1 mg.kg-1), and total (7309.4) K were observed in Alfisols. In the studied area, maximum non-exchangeable K (505.7 mg.kg-1) was measured in Inceptisols with Vertic properties, high clay (40.6 %) and moderately low CaCO3 (37%) contents. Total K contents in Histosols were low, that is why the ratios of soluble, exchangeable, and non-exchangeable K contents to total K were the highest among other studied soils.
