تحليل كارايي سياست كيفري ايران در قبال جرايم مرتبط با آب

Analysis of the Effectiveness of Iran's Penal Policy in Relation to Water Related Offences

وابستگي حيات بشر به آب و منابع آبي و نقش بي‌بديل آن در تأمين نياز‌هاي عمومي و اجتماعي امري انكارناپذير است. با وجود اين، مي‌توان گفت استفادۀ بي‌رويه از منابع آبي و سرازيرشدن فاضلاب صنعتي موجب آلودگي آب و منابع آبي شده است. ميزان ضرر حاصل از اين‌گونه اعمال به‌گونه‌اي است كه مي‌‌‌تواند نظم عمومي را مختل كند. بنابراين، لزوم مداخلۀ دولت‌ها به‌منظور ممانعت از ارتكاب اين قبيل اعمال ضروري است. يكي از ابزارهاي مداخلۀ دولت‌ها براي حمايت از منابع آبي، توسل به حقوق كيفري است. به همين دليل در نظام حقوقي ايران نيز در جهت پاسداري از اصول قانون اساسي و با توجه به عمومي محسوب‌شدن منابع آبي و لزوم حمايت كيفري از آن‌ها، برخي اعمال، جرم‌انگاري و براي آن‌ها مجازات‌هايي تعيين شده است. در اين مقاله ضمن تبيين مباني حمايت كيفري از آب، قوانين مختلف و عناصر تشكيل‌دهندۀ جرايم اين حوزه بررسي مي‌‌‌شود. با توجه به اقتصادي محسوب‌شدن برخي از اين جرايم، ضمانت اجراهاي كيفري موجود و كارآمدي آن‌ها به‌منظور بازدارندگي از ارتكاب اين جرايم تحليل و در نهايت پيشنهادهايي براي اصلاح قوانين موجود ارائه خواهد شد.

Human life dependency on water and water resources and its unique role in public and social needs is not deniable. However, improper use of water resources and pouring industrial wastewater are some of factors that have caused water pollution. The damage caused by these acts is in a manner that can disrupt public order. Therefore, government intervention is necessary to prevent the commission of such acts. One of the tools of government intervention to protect water resources, is to resort to the criminal law. So, considering the publicity of water resources and the necessity of criminal protection, in Iranian legal system some conducts are criminalized for the purpose of protection of Constitution provisions. In this article we explain the basics of criminal protection of water and various laws and the constituent elements of offenses in this area will be discussed. Due to the economic aspect of some of these offenses, current criminal sanctions and their sufficiency to deter committing these crimes will be analyzed and eventually some suggestion for amending current laws will be introduced.