جايگاه مولفه هاي هويت فرهنگي در كتاب هاي ادبيات فارسي (تحليل محتوا)

(Place of components of cultural identity in literature textbooks (the content analysis

هدف كلي اين پژوهش، تحليل محتواي كتاب هاي درسي ادبيات فارسي دوره متوسطه به منظور تعيين جايگاه مولفه هاي هويت فرهنگي در محتواي اين كتاب هاست. روش پژوهش، كيفي و مبتني بر تحليل محتوا است. جامعه آماري پژوهش را 9 جلد كتاب درسي ادبيات فارسي دوره متوسطه تاليف دفتر برنامه ريزي و تاليف كتب درسي وزارت آموزش و پرورش تشكيل مي دهد. در پژوهش حاضر نمونه گيري صورت نگرفته و حجم نمونه پژوهش برابر با جامعه است. در اين پژوهش براي جمع آوري اطلاعات از فهرست وارسي (Check List) سنجش مولفه هاي هويت فرهنگي استفاده شده است كه براي تعيين روايي محتوايي در اختيار چند نفر از متخصصان قرار گرفت و با انجام اصلاحاتي مورد تاييد قرار گرفت. براي تعيين پايايي ابزار و ثبات بين ديدگاه ارزيابان نسبت به مقوله ها از ضريب توافق داوران بر اساس روش كودر ريچاردسون استفاده شد. ضريب پايايي دروني يا ضريب توافق rtt=0/97 تعيين گرديد، كه گوياي هماهنگي در خصوص نظام مقوله بندي بين داوران است. براي تجزيه و تحليل سوالات از شاخص هاي آمار توصيفي مانند فراواني، درصد، ميانگين و نمودار استفاده شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه ميزان تاكيد بر تمامي مولفه هاي هويت فرهنگي (Cultural Identity) در كتاب هاي ادبيات فارسي دوره متوسطه يكسان نبوده و بر اساس نتايح تحليل محتوا بيشترين ميزان تاكيد به ترتيب بر مولفه هاي «مفاخرادبي» (Literary elites) و «آثار ماندگار و اسامي ايران» (Masterpieces and Iranian names) و كمترين ميزان تاكيد به ترتيب بر مولفه هاي «خرده فرهنگ ها» (Sub-culture) و «افتخارات ملي و مذهبي» (National and Religious Glories) شده است و «مولفه هاي تاريخي» (Historical components) و «اسطوره ها» (Myths) در جايگاه متوسط قرار دارند به گونه اي كه مولفه هاي مفاخر ادبي به تنهايي حدود 47 درصد ومولفه هاي خرده فرهنگ ها كمتر از 1 درصد از اين تاكيد را به خود اختصاص داده اند.

The general purpose of this research was to analyze the contents of che literature textbooks in high schools in order to determine the place of the cultural identity components in the textbooks contents. The research method was qualitative and on the basis of the contents analysis. The statistical population of the research was high school 9 literature text books that were edited by the planning office and the departmenc of Education. In the recenc research, sampling wasn't done and the statistical population was the research sampling. To collect data the check list of the evaluation of the cultural nature components that the content validity for determining was given to some expens and was confirmed by doing reforms was used. To determine the instrument reliabiliry and consistency berwccn the evaluators' perspectives in relation ro subjects, the judgments' agreement coefficient was used on the basis of KuderRichardson. The internal reliability coefficient or the agreement coefficient, rtt= 0.97, was determined that showed coordination between judgments about the subject system. The descriptive statistical indicarors such as frequency, percentage, mean, and diagram were used to analyze the questions. The research methods showed the emphasis amount on all the cultural identiry components in high school was not equal and on the basis of the results of the contents analysis, che most emphasis amount was on the components of the literacy elites and Iranian masterpieces and names and the less emphasis amount was on the components of sub- culcure and the national and religious glories, and historical components and myths were in the middle place while literary elites allocated 0.47 and sub- cultured components allocate less than 0.1 of this emphasis to itself.