رمز گشايي معاني عرفاني رنگ در نگاره هايي از هفت گنبد (بر اساس آراء حكيمان اسلامي)

(Decoding of the Mysticism Sense of Color in Miniature of Haft Gonbad (Based of Islamic Philosophers

جهان هستي از ديدگاه هنرمندان مسلمان سرشار از نشانه‌ها و آيه‌هاي خداوندي است. رنگ‌ها نيز از جمله تجلي‌هاي آفريدگار در عالم امكان هستند. در واقع مبحث رمزگشايي معاني رنگ ها، خود مكاشفه­ اي از صورت‌هاي گوناگون وجود در دنياي مثالي قلمداد مي شود كه موجب اتصال انسان به حقيقتي ماورائي مي گردد. بر اين اساس به جرأت مي توان گفت كه نگارگران مسلمان نيز از وجه‌ي مادي و جسماني صرف رنگ ها رهايي مي‌يابند و قدم به عرصه‌ي ارزش هاي قدسي و روحاني مي گذارند. لذا هدف اصلي اين تحقيق، رمزگشايي معاني رنگ ها از منظر عرفان در آراء شيخ نجم الدين كبري، شيخ نجم الدين رازي و علاءالدوله سمناني، در نگاره­هاي «هفت گنبد» با توجه به اشعار نظامي است. همچنين در اين وادي اين پرسش مطرح مي گردد كه آيا با بررسي آراء حكيمان اسلامي مي توان به رابطه ي رمزي رنگ ها در نگارگري ايران پي برد؟ يا مي بايست چنين ديدگاهي را در بستر آثار ديگري جست و جو نمود؟ با توجه به يافته‌هاي اين تحقيق نتيجه ي حاصل شده چنين است كه؛ نه تنها هنرمند مسلمان از همان نظريه هاي عرفاني حكيمان اسلامي بهره مي گيرد؛ بلكه از رنگ هايي سود مي جويد كه گوياي وصل و اتصال و رهايي از غربت و وصول به قرب در عالم مثال هستند. روش تحقيق توصيفي _ تحليلي است و گردآوري منابع نيز كتابخانه اي است.

The world of existence from the point view of the Muslim artists is full of God's indications and signs. Colors are the manifestations marks of God in the existence world and the subject of decoding of them is the discovery of different forms of the universe in the world of instance, which results in the connection of human to an ulterior truth. Based on this theory, in the world of Islamic miniature a miniaturist is getting rid of the physical and secular face of just color and will step the domain of mysticism. Hence the real aim of this paper is decoding of the colors of each destination of the miniatures of Haft Gonbad Nezami (Nezami's Seven Dome). The main research question covering that is there a coding relationship between miniature and the domain of mysticism based on the point's view of Islamic philosophers? Considering the findings of the research, it is concluded that in the Muslim miniaturist artist's expression like as mysticism theories of Muslims philosophers, each color is manifesting an essence which indicate the connection destiny and relieving from loneliness and achieving the accession in the world of instance. The methodology of the research is data compilation, describing, mysticism analyzing of colors and compilation of library sources.