تاثير مداخله آموزشي مبتني بر تيوري رفتار برنامه ‌ريزي شده بر استفاده از وسايل حفاظت شنوايي

Effect of an educational intervention based on the theory of planned behavior on the use of hearing protection devices

چكيده زمينه و مقدمه: سر و صدا شايع ‌ترين و در عين حال قابل پيشگيري‌ ‌ترين آلاينده فيزيكي محيط كار در دنيا محسوب مي‌گردد. با وجود آنكه تجهيزات حفاظت شنوايي آخرين راهكار براي پيشگيري از افت شنوايي هستند، ولي بيشتر كاركنان از اين تجهيزات به طور مناسب و مداوم استفاده نمي ‌كنند. هدف از اين مطالعه تعيين تاثير مداخله آموزشي تيوري ‌محور بر ميزان استفاده از وسايل حفاظت شنوايي در كارگران كارخانجات توليد لوازم يدكي خودرو شهرك‌ هاي صنعتي شهر قزوين بود. روش بررسي: پژوهش حاضر يك مطالعه تجربي بود كه با استفاده از روش نمونه‌ گيري تصادفي 120 كارگر از دو كارخانه توليد لوازم يدكي خودرو شهرك صنعتي البرز و كاسپين قزوين براي شركت در آن انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ ها شامل سوالات دموگرافيك و پرسشنامه خود ايفا به منظور سنجش غيرمستقيم سازه‌ هاي تيوري رفتار برنامه ‌ريزي شده بود. برنامه مداخله شامل 2 جلسه آموزش گروهي به مدت 90 دقيقه به همراه كتابچه آموزشي هدفمند بود. داده‌ هاي گردآوري شده در مقاطع زماني مختلف با نرم افزار SPSS نسخه 20 و آزمون ‌هاي آماري كاي اسكوير، تي زوجي و مستقل و آناليز واريانس تحليل شدند. نتايج: بعد از مداخله آموزشي ميانگين سازه ‌هاي نگرش (از 3/17 ± 0/36 به 8/22 ± 5/64)، هنجارهاي انتزاعي (از 7/10 ± 5/28 به 4/12 ± 8/46)، كنترل رفتاري درك شده (از 3/19 ± 8/41 به 5/21 ± 1/72)، قصد رفتاري (از 1/3 ± 6/3 به 8/3 ± 5/7) و ميزان استفاده از گوشي حفاظت شنوايي به طور معني ‌داري در گروه تجربي افزايش يافت (001/0 > P). نتيجه‌ گيري: مداخله آموزشي بر اساس تيوري رفتار برنامه‌ ريزي شده استفاده از وسايل حفاظت شنوايي را در كارگران افزايش مي ‌دهد و طراحي برنامه ‌هاي آموزشي بر اساس نظريه مذكور به منظور افزايش كاربرد وسايل حفاظت فردي در كارگران پيشنهاد مي ‌شود. كلمات كليدي: وسايل حفاظت شنوايي، تغيير رفتار، آموزش سلامت، افت شنوايي ناشي از سر و صدا.

ABSTRACT Background and Aim: Noise is the most common and also preventable harmful physical pollutant in the workplace in the world. Although the hearing protection devices are the last way to prevent hearing loss, most people do not use the equipment properly and consistently. The aim of this study was to determine the effect of theory-based training on the rate of using hearing protection devices in workers of autoparts factories in Qazvin Industrial Towns. Material and Methods: Using random sampling method, 120 workers from two autoparts factories in Kaspian and Alborz Industrial Towns were entered into this experimental study. Data collection tools included demographic questions and self-reporting questionnaire to measure TPB related constructs indirectly. The intervention program was composed of two 90 minute group discussion along with targeted educational booklet. Using SPSS version 20, data collected at different times were analyzed by chi-square, independent t-test and ANOVA. Results: After the intervention, we found increased mean scores for: attitude (from 36.0±17.3 to 64.5±22.8), subjective norms (from 28.5±10.7 to 46.8 ± 12.4), perceived behavioral control (from 41.8±19.3 to 72.1 ± 21.5), behavioral intention (from 3.6±3.1 to 7.5±3.8). Also use of hearing protection devices significantly increased in the experimental group (P < 0.001). Conclusion: Educational intervention based on the theory of planned behavior led to increased use of hearing protection devices among workers. Designing educational programs based on the above mentioned theory in order to increase the use of personal protective equipment in workers is recommended. Key words: Hearing Protection Devices, Behavior Change, Health Education, Noise-Induced Hearing Loss.